M.I.T. Computer Program Alarmingly Predicts in 1973 That Civilization Will End by 2040
The unbearable unrealism of the present: "What characterises the present moment in history is a pervasive sense of unrealism among elites. Official discourses are no longer used as guides to action, laws are not applied and regulations are ignored."
De media staan er vol mee, waarschuwingen en alarmsignalen. Het gaat na eeuwen westerse beschaving die via globalisering de hele wereld had moeten omvatten, nog steeds niet goed met onze wereld. Vrede, welvaart en gezondheid voor iedereen. Het komt er maar niet van. Weten onze politici nog of al hoe het beter moet? Brexit lijkt op een chaos af te stevenen. Kan het democratische parlementaire partijstelsel het tij nog keren, of is het gedoemd om te vervallen in voortdurende herhaling door inkapseling en gelijkschakeling van partijen, en dat ten gunste en ter voortzetting van een geldstelsel en een virtuele financiële wereld die los van God, moraal en mens lijkt te zijn. Wie schrijft een moderne versie van Wat te doen?
En zou dat wel helpen? Is het niet al zover dat wij onze eigen wereld, de aarde, onomkeerbaar verpest hebben. De alarmsignalen komen vanuit onze hoogste organisaties als de VN helemaal langs alle ambtelijke hiërarchie tot de basis, de bewonersverenigingen. Wij vernietigen onze eigen wereld, onze habitat. Wie het goed heeft, beschermt zijn bezit. Wie het niet goed heeft, is vaak op zichzelf aangewezen. Wie raakt nog wijs uit de ontwikkelingen en wie kent de juiste oplossingen? Wie heeft de regie nog? Begon de afgang met WO II? En hoe zien we Trump? Nederlands wordt niet meer onderwezen op de VU; is dat een teken aan de wand?
Johann Wolfgang von Goethe: Faust: Eine Tragödie - Kapitel 6
Faust:
Bei euch, ihr Herrn, kann man das Wesen
Gewöhnlich aus dem Namen lesen,
Wo es sich allzu deutlich weist,
Wenn man euch Fliegengott, Verderber, Lügner heißt.
Nun gut, wer bist du denn?
Mephistopheles:
Ein Teil von jener Kraft,
Die stets das Böse will und stets das Gute schafft.
Faust:
Was ist mit diesem Rätselwort gemeint?
Mephistopheles:
Ich bin der Geist, der stets verneint!
Und das mit Recht; denn alles, was entsteht,
Ist wert, daß es zugrunde geht;
Drum besser wär's, daß nichts entstünde.
So ist denn alles, was ihr Sünde,
Zerstörung, kurz, das Böse nennt,
Mein eigentliches Element.
Boom: "In De ondergang van het Avondland, in twee delen verschenen in 1918 en 1922, schetst Oswald Spengler een meeslepend panorama van de menselijke geschiedenis. Hij laat zien hoe culturen opkomen en vergaan, in een proces dat vergelijkbaar is met het komen en gaan van de seizoenen. Op basis van een analyse van acht grote culturen ontwikkelt Spengler een methode die hem in staat stelt het heden te duiden als een tijd van cultureel verval en voorspellingen te doen over de toekomst van onze westerse beschaving.
Voor het eerst in Nederlandse vertaling
Deze klassieker uit het interbellum, die nu voor het eerst in het Nederlands is vertaald, is honderd jaar na verschijnen relevanter dan ooit. De wereld om ons heen staat op een kantelpunt. Zaken die decennialang vanzelfsprekend waren, staan nu ter discussie. De ondergang van het Avondland biedt een manier van denken die vandaag de dag weer net zo actueel is als toen het boek voor het eerst verscheen.”
Het boek is voor een paar eurocenten overal als pdf te downloaden. Op internet is het gratis te lezen. Het is pittige kost. Het is me nog niet gelukt om in de Duitse versie verder te komen dan de inleiding. Intussen heeft elk blad dat zichzelf respecteert er iets over geschreven:
Vrij Nederland: "Het is ook het lot van een cultuur als organisme om – als een plant – ten onder te gaan. Om voor die ondergang te zorgen laat Spengler de cultuur overgaan in civilisatie. Daarin is alles van zijn ‘bodem’ ontdaan en kunstmatig geworden. Spengler, noemt het ‘de uiterste en meest kunstmatige toestand waartoe een hoger soort mensen in staat is.’ Onder civilisatie verstaat Spengler alles wat niet natuurlijk, anorganisch is: de grote stad tegenover de provincie, kosmopolitisme tegenover ‘heimat’, koele realiteitszin tegenover ‘ontzag voor de overlevering en het gegroeide’, verworven rechten tegenover natuurlijke rechten.
Wie zijn theorie van de overgang van cultuur naar civilisatie heeft begrepen zou volgens Spengler ‘radicaal’ veranderen. Alles zou op zijn plaats vallen, alsof het Ptolemeïsche wereldbeeld werd vervangen door het Copernicaanse. Volgens mij heb ik het wel zo’n beetje begrepen, maar ik ben er niet radicaal door veranderd. Wel heb ik het boek afwisselend met bewondering en ergernis gelezen. Waarom zouden het apollinische en faustische niet in één hoofd samen kunnen komen?”
NRC: "Anders gezegd: Spengler behoort als denker ontegenzeggelijk tot het politieke spectrum dat politicologen ‘extreem-rechts’ noemen. Het etiket ‘extreem’ duidt hier op een principiële afwijzing van de democratie en de vergoelijking of verheerlijking van geweld.”
NOS: "Voor Europa en Amerika, het Avondland uit de titel, voorspelt het patroon weinig goeds. Volgens Spengler was de bloeitijd van onze cultuur onomkeerbaar voorbij: religie had haar culturele vormingskracht verloren, alle fundamentele vragen waren beantwoord en becommentarieerd, kunst en filosofie hadden niks wezenlijks meer kunnen toevoegen.
Spengler zag juist relatief losstaande culturen waarbinnen hij telkens weer hetzelfde patroon van opkomst, bloei en ondergang herkende, een eigen "logica van de geschiedenis". Specifieke gebeurtenissen waren uiteraard nooit te voorspellen, maar Spengler zag wel telkens bepaalde grondmotieven terugkeren: voor hem verwoordden Epicurus en Nietzsche dezelfde scepsis over hun eigen cultuur, Aristoteles en Hegel stonden juist voor het geloof in de almacht van het verstand. Pythogoras, Mohammed en Cromwell kwamen als puriteinen op "hetzelfde moment" in de ontwikkeling van hun cultuur.
Voor Europa en Amerika, het Avondland uit de titel, voorspelt het patroon weinig goeds. Volgens Spengler was de bloeitijd van onze cultuur onomkeerbaar voorbij: religie had haar culturele vormingskracht verloren, alle fundamentele vragen waren beantwoord en becommentarieerd, kunst en filosofie hadden niks wezenlijks meer kunnen toevoegen. "Wat we nu meemaken is het decrescendo van de briljante nakomelingen, die de boel op een rijtje zitten, verzamelen en afronden, net zoals de Alexandrijnse geleerde in de Romeinse tijd deden", somberde hij destijds.
Verbrugge onderstreept dat die periode van intellectuele verschraling voor Spengler niet het verdwijnen van onze cultuur hoeft te impliceren. "De titel is wat dat betreft misleidend. Spengler doelt niet op de Teloorgang van het Avondland. Hij wil zeggen dat de fase in onze cultuurgeschiedenis waarin religie en kunst, adel en eer de boventoon voeren is afgesloten en in toenemende mate technologie, kapitaal, politiek en economie ons lot dicteren. Dat moeten we accepteren; evenals de waarden die daarmee in het geding zijn."
Van zijn weidse vergezichten is een deel gewoon uitgekomen.
Filosoof Ad Verbrugge
Al aan het begin van de twintigste eeuw voorspelde Spengler dat de democratie zou gaan lijden onder toenemende verstrengeling van het grote geld en de media. Partijpolitiek verliest zijn legitimiteit bij het volk. Hij spreekt over de opkomst, "stilletjes maar onstuitbaar", van "nieuwe caesars" die de democratie misschien wel met de mond belijden, maar feitelijk een soort alleenheersers worden: "De wilskrachtige privépersoon, die tot elke prijs macht wil bezitten en door zijn uitstraling het lot van hele volken en culturen bepaalt, krijgt steeds meer mogelijkheden."
Spiegel: "Bei allen Irrtümern war Spengler überraschend hellsichtig, und die wichtigste seiner Prognosen kann doch noch eintreten: dass auf die Demokratie der Cäsarismus folgt, wohl nicht in jedem Land, aber als dominante Kraft einer Epoche. Dies ist die große Auseinandersetzung des 21. Jahrhunderts. Und Spengler hat das kommen sehen. Ein Sauhund mag er gewesen sein, trivial war er nicht.”
Moeten we ons echt zorgen maken? Een ellendige wereld bestaat voor miljoenen mensen al duizenden en duizenden jaren, die zal niet zomaar verdwijnen. De vraag is of we er iets aan willen veranderen en zo ja, wat dan?
