Gisteravond was ik aanwezig bij de Nederlandse première van Sheherazade.2 van John Adams. Dit werk verwijst naar de bekende Sheherazade van Rimskij-Korsakov, gebaseerd op het boek Duizend en één nacht. Maar de Sheherazade.2 van Adams gaat over het moderne Midden Oosten en vooral de rol van de vrouw daar. Ik had het geluk een vrijkaartje te krijgen in verband met mijn (bescheiden) diensten verleend aan het Concertgebouw. Dat kaartje was voor rang 1 plus, de beste plaatsen in de zaal. Het luisteren naar een concert in het Concertgebouw zelf is toch een heel andere ervaring dan via de iPad of tv. Het was zonder overdrijving een historisch moment en een indrukwekkend concert.
Het was een fenomenaal concert: een première voor Nederland met de (beroemde) componist als dirigent en de violiste voor wie het geschreven was. Daarbij nog een fototentoonstelling; vooraf een kort concert door een Syrisch ensemble van drie musici en een verhaal over Syrië door de schrijfster Lieve Joris. Jammer genoeg was de lieve mevrouw Joris verbonden met een wifi luidsprekertje zodat ik nauwelijks iets heb opgevangen van wat ze verteld heeft; alle medeklinkers waren onverstaanbaar. Dat zal voor een deel wel liggen aan mijn aftakelend gehoor, maar de geluidsinstelling en/of haar te zachte en binnensmondse spreektoon waren ook deels schuld hieraan. De microfoons van Adams en anderen werkten stukken beter. Misschien was het toch maar beter dat zij niet te verstaan was, je weet tegenwoordig niet meer waar een verhaal ophoudt en de propaganda begint. Alle Syrische vluchtelingen hebben intussen waarschijnlijk al openlijk of verbloemd het consigne gekregen om Assad als dé schuldige te zien, niet ISIL. Anders krijgen ze geen verblijfsvergunning. Wiens brood men eet, diens woord men spreekt. De gevolgen zijn weer niet te overzien. De beste keuze is nog altijd die die als de minst slechte ervaren wordt. De Westerse neoliberale ideologie stinkt inmiddels ten hemel. De echte oplossing is het stoppen met regime changes en het binnenvallen van andere landen. Maar dat is in het Westen onbespreekbaar. Daarom hebben wij het zo broodnodig om onszelf ervan te overtuigen dat we een goedmens zijn. Het voeren van oorlogen en de voorgewende bezorgheid voor slachtoffers zijn jammer genoeg de twee zijden van één en dezelfde medaille. Je moet tenslotte je geweten ergens mee sussen.
Er waren vierhonderd Syrische vluchtelingen uitgenodigd. Eh, hoofdzakelijk mannen, ik heb geen Syrische vrouwen gezien, maar ik ben dan ook niet actief gaan rondspeuren. Terwijl Syrië onder Assad toch een van de weinige landen in het Midden Oosten is waar vrouwen veel geëmancipeerder zijn dan in omringende landen. Vreemd toch dat het westen ook daar de verkeerde weg bewandelt, net als in Afghanistan - waar de Russen ervoor hadden gezorgd dat de meisjes ook naar school konden - waar de Taliban door de VS werd voorzien van wapens om de Russen te verdrijven; met de chaos van nu tot gevolg. Nu lijkt de VS al-Qaeda van wapens te voorzien. Dat kan je gerust de neergang van een beschaving noemen. Gebrek aan moreel overwicht voor puur agressief geopolitiek ‘gewin'. Het resultaat is een stroom van vluchtelingen. Ook Europa heeft geen normen meer. De Russen zouden moeten stoppen met het aanvallen van de rebellen. Een gotspe! De VS koos voor een lange oorlog om Assad uit te putten. Saudi-Arabië en de VS leveren zware wapens aan de rebellen, aan losgeslagen massamoordenaars. Waarom kiest het Westen voor het ondersteunen van de brutaliteit van al-Qaeda en ISIL, en dat niet alleen tegen vrouwen? Beleven we inderdaad nu de ondergang van het avondland? Een overdaad aan naïeve eigendunk en gebrek aan werkelijkheidszin. Hubris dus.
Concertgebouw: "Componist en dirigent John Adams is wereldberoemd als pionier van op actuele of recente historische gebeurtenissen gebaseerde opera’s. Ook in zijn instrumentale werk laat hij zich door de actualiteit inspireren, zoals in zijn nieuwe vioolconcert Scheherazade.2, geschreven voor Leila Josefowicz. Getroffen door televisiebeelden van onderdrukte en mishandelde vrouwen, stelt hij tegenover de masculiene kracht van het orkest een sterke vrouw. Een ‘empowered Sheherazade: deze slaat terug!’”
Concertgebouworkest: "Vierhonderd Syrische vluchtelingen die verblijven in Zwolle zijn uitgenodigd om het concert op donderdag 15 oktober van het Koninklijk Concertgebouworkest bij te wonen. Vluchtelingen laten kennismaken met Het Concertgebouw en het Concertgebouworkest is een initiatief van jongerenvereniging Entrée.
Het concert maakt deel uit van het AAA Festival met als thema Breaking News.
Een ensemble van drie musici uit Syrië zal optreden tijdens het Voorprogramma, dat verzorgd wordt door Lieve Joris. De musici waren in Syrië en tijdens hun vlucht hun instrumenten kwijtgeraakt, maar kunnen nu dankzij een inzamelingsactie in Nederland weer musiceren. De Vlaamse schrijfster en journaliste Lieve Joris baseert zich op haar boek De poorten van Damascus, dat zich afspeelt in Syrië.”
Cincinnati: "You can tell your grandchildren you were at the premiere – plus one," John Adams said, before conducting his newest piece, "Scheherazade.2," with the Cincinnati Symphony Orchestra on Friday night.
It was an historic moment. Adams wrote the work for the CSO's soloist, violinist Leila Josefowicz, who also performed the world premiere two weeks ago with the New York Philharmonic. Although the Music Hall performance was its second, Adams was conducting it for the first time.”
Backtrack: "Mr Adams explained at the piece’s world première on Thursday that he had been rereading the Nights and was “shocked by how casual the brutality towards women was”, but also by how prevalent this brutality is even now, in the Middle East, in India, and “even here, on Rush Limbaugh”. So his work, a dramatic symphony for violin and orchestra, offers an updated Scheherazade, an empowered woman here embodied by Leila Josefowicz on the violin. “She’s utterly fearless,” Mr Adams said, “Words fail. That’s why I’m a composer.”
NewYorker: "Adams’s interest in the “Arabian Nights” story has little to do with Rimsky-Korsakov; his creative impetus was triggered by the brutality that confronts modern women in the Middle East, and elsewhere. The symphony’s four movements are guided by powerful images. “A beautiful young woman with grit and personal power,” as Adams puts it, is pursued by male “true believers”; then there’s a love scene in which the imagined lover just might be another woman; the woman is tried by a group of zealous “men with beards”; and, in the conclusion, “Escape, Flight, and Sanctuary,” the woman may or may not have evaded the clutches of her killers. Josefowicz sees the piece as “theatre with sound, unlike any other piece written for the violin,” in which her role as a musician transcends that of a typical concerto soloist. “What does it sound like to be condemned to death? I have to make that known to the audience.””
NYTimes: “John Adams Unveils ‘Scheherazade.2,’ an Answer to Male Brutality"
