Tijdens de informatiebijeenkomst over Amsterdam Open Air in het stadsdeelkantoor een tijdje geleden kregen we een presentatie te zien over de bezoekersaantallen met onderstaande grafiek. Er werd bijgezegd dat dit een grafiek op logaritmische schaal was.
Dat geeft op het eerste gezicht een aardig gelijk resultaat op met weinig verschil tussen alle evenementen. Het probleem is dat dit een vertekend beeld geeft door de logaritmische schaal, want het onderste blokje van 1 tot 10 bezoekers neemt eenzelfde hoogte in beslag als dat van 10.000 tot 100.000. Dus 10 bezoekers onderaan worden gelijkgesteld aan 90.000 bezoekers bovenaan. Dat geeft een totaal verkeerde indruk. En bij een staafgrafiek zoals die hierboven is het de bedoeling dat alle staven met mekaar vergeleken kunnen worden. Alleen de getrainde statistici weten dat je naar de aangegeven linkerwaarden moet kijken om een juist beeld te krijgen en dan nog is het grafisch lastig om je dat voor te stellen. Een staafgrafiek is niet bedoeld voor een logaritmische schaal, die eerder in een lijngrafiek gebruikt wordt. Een vergelijking van de bezoekersaantallen is pas mogelijk als de verticale verdeling in gelijke aantallen is verdeeld. Zoals hieronder. En dat geeft een heel ander beeld. Ik heb de aantallen bij benadering weergegeven, omdat ik de cijfers zelf niet tot mijn beschikking had, maar veel zullen de staven niet afwijken van de werkelijkheid.
Bovendien is het nog de vraag hoe men de bezoekers geteld heeft. Kwaku is duidelijk een evenement van andere orde dan alle andere. Het heeft plaats op meerdere weekenden. Je zou een grafiek kunnen maken van alle bezoekers tijdens één dag. Je zou ook een grafiek kunnen maken zonder Kwaku. Die zou er dan zo uitzien:
Dit is een stavengrafiek die een eerlijk beeld geeft van de verschillen. Hier kun je ze vergelijken. Voor een staafgrafiek waarbij een vergelijking gemaakt wordt tussen meerdere elementen gebruik je geen logaritmische schaal, want dat zou misleidend zijn.
Als de gemeente statistieken opstelt en grafieken maakt dan is het zaak om die kritisch te bekijken. Vaak wordt bewust een verkeerde indruk geschapen. Het is dus altijd opletten met statistieken van de gemeente.