Vanmiddag heb ik een bericht gestuurd aan burgemeester Halsema, wethouders en raadsleden. Het participatietraject Gaasperplas dreigt te verzanden in de oude politiek van het vorige bestuur. Vriendjes van het bestuur krijgen alle ruimte om hun voorstellen in te brengen, of vriendjes worden met een kleine tegemoetkoming of belofte gemaakt, en dan is in feite weer alles mogelijk wat de herinrichting van het Gaasperpark betreft. Wie daar kritisch over is wordt monddood gemaakt.
Ik maak mij grote zorgen over het voortbestaan van het Gaasperpark als natuurgebied en over de zuidoever van de Gaasperplas die ook nog steeds tot het NNN, NatuurNetwerkNederland, behoort, maar waar al de dreiging van woningbouw boven hangt. Dat is in elk geval meegedeeld door een ambtenaar van stadsdeel Zuidoost (opgevoerd als ‘expert’), die overigens onterecht dacht dat Recreatie Noord-Holland (de overkoepelende organisatie van de schappen in Noord-Holland) een stichting was en niet een NV. Van serieuze participatie lijkt vooralsnog weinig sprake te zijn. En dan wordt de intentieverklaring van het stadsdeel wel erg cynisch. Participatie met stakeholders stond als punt 7 op de agenda van de overlegvergadering van 13 september 2018. Bent u als inwoner van Zuidoost ook een stakeholder of gewoon een burger die genegeerd mag worden?
Hieronder een paar paragrafen uit mijn bericht, dat u ook compleet kunt downloaden.
Een nieuwe lente en een nieuw geluid:
Ik wil dat dit lied klinkt als het gefluit,
Dat ...
... na de gemeenteraadsverkiezingen plots verstild lijkt. Het laatste bericht op de site van de afdeling Zuidoost van GroenLinks dateert van 19 februari 2018, het bericht daarvoor is van 20 mei 2017. De communicatielijnen vanuit de fractie in de gemeenteraad lijken ineens niet meer in gebruik. Is hier sprake van cervicale dislocatie? De nek omdraaien van de verstandhouding tussen burgers en de oude partijfractie in de gemeenteraad? Hoever strookt dit met de nieuwe intenties van het coalitie-akkoord en hoever willen stadsdeelbestuur Zuidoost (GL, SP en PvdA) en B&W (GL, SP, D66, PvdA) hun ambities ook echt waarmaken?
Zal aan de nieuwe coalitie de dubieuze eer toevallen om het NNN met de voorgestelde wijzigingen de nek te hebben omgedraaid en in de geschiedenis van Amsterdam te boek komen te staan als slopers van het NNN? Het is mij nog niet helemaal duidelijk, maar ik vrees het ergste. Toch kan het tij nog keren. De vernieuwende participatie moet nog op gang komen. Maar intussen lopen nog steeds zeer zorgelijke ontwikkelingen.
Eén ding is droevig en maakt zacht geklaag
Altijd om de aarde heen, 'n nevel vaag
En luchtig om dat lijf: 't is wisseling
Van zijn en niet zijn …
Het participatietraject Gaasperplas is opgestart door het vorige bestuur van Zuidoost, maar tijdens de besprekingen in dit traject krijg ik geen enkel signaal dat er iets vernieuwends begonnen wordt. Op het eerste zicht lijkt deze participatie volledig binnen de intenties van het nieuwe college te vallen. In de meedenkgroep mogen bewoners de gekste voorstellen inbrengen voor herinrichting van het park, zonder daarbij rekening te houden met zijn status als natuurgebied, NNN, en Hoofdgroenstructuur. De voorstellen stapelen zich dus op. Jan met de pet, Jo met de banjo, enz. zouden via een propagandakaravaan betrokken worden (en aangetrokken met schaafijs) bij de participatie. Daarbij werd vooraf niet verteld aan de mensen die hun mening gaven dat het hier gaat om een natuurgebied.
Het (vorige) stadsdeelbestuur en Groengebied Amstelland zijn beide nogal onbetrouwbaar wat participatie betreft. Het vorige stadsdeelbestuur kan zonder meer onbehoorlijk bestuur ten laste gelegd worden. De procedures voor het indienen van bezwaren over festivals werden sterk bemoeilijkt en vertraagd, zodat de gang naar de rechter lange tijd is belemmerd. Een van de rechtszaken liep uit op een nietige uitspraak van de rechter door misleiding door de jurist van het stadsdeel. Het negeren van de belangen van omwonenden en de status van het NNN is niet anders te zien dan als onbehoorlijk bestuur. Het is de taak van besturen om de belangen van bewoners zorgvuldig af te wegen. Als de gemeente via Groengebied Amstelland, het recreatieschap dat het NNN in Zuidoost beheert en dat geen democratische instelling genoemd kan worden omdat tegen besluiten van GGA geen bezwaren ingediend kunnen worden, een evenementenbeleid in dit gebied vaststelt dan kunnen daar pas bezwaren tegen ingediend worden als de gemeente een omgevingsvergunning heeft verleend voor de festivals. De Raad van State heeft in 2015 voor uitzonderingen op bestemmingsplannen een omgevingsvergunning verplicht gesteld voor alle gemeenten. Festivals zijn nog steeds uitzonderingen, dus niet de norm.
Het lopende participatietraject lijkt buurtinitiatieven voor het park te willen verzamelen, maar de werkelijkheid is anders. Het kan natuurlijk niet zo zijn dat de bestemming van een gebied zomaar ineens opengebroken wordt. Dat lijkt wel het doel te zijn van stadsdeel en GGA. Dit gebied blijft zonder meer deel uitmaken van het NNN. Maar de vraag is in hoeverre de gemeente en GGA het NNN willen uitkleden en dat kun je uibreiden naar verkrachten. Alles van waarde is weerloos.
Zou mijn Stichting opgericht ter bescherming van natuur en biodiversiteit in het NNN kunnen rekenen op een financiële bijdrage uit de fondsen die beschikbaar worden gesteld voor maatschappelijke initiatieven? Ik dacht het niet.
Daarmee worden al de grenzen duidelijk van de vernieuwende participatie. In het participatietraject is ook een klankbordgroep ingesteld die het proces moet volgen en becommentariëren. Aan de voorstellen die in de meedenkgroep naar voren gebracht worden zijn geen grenzen gesteld; alles kan en alles mag. Het NNN telt niet mee. Als die voorstellen eenmaal zijn ingebracht onstaat vanzelf al een belang voor de deelnemers. Die zullen zich met hand en tand verzetten tegen elke kritiek op of afwijzing van hun plannen. Psychologisch handig bedacht, maar wel onbetamelijk sturend. De deelnemers aan de klankbordgroep krijgen met allerlei belemmeringen te maken: eerst was het NNN taboe; er mag niet gepraat worden over festivals, over het evenementenbeleid, over de doelstellingen van GGA, over duurzaamheid en financiële haalbaarheid van het huidige beleid van GGA; kritische opmerkingen worden de kop ingedrukt.
Waarmee duidelijk werd gemaakt dat de participatie in deze groep in tegenstelling tot de meedenkgroep enkel één richting uit mag gaan: het accepteren van de inbreuk op het NNN, van het huidige evenementenbeleid en het beleid van exploitatie van dit groengebied. Het bestuur geeft in de besprekingen aan dat de herinrichting van het park nog meer commerciële stedelijke functies moet omvatten, zoals een restaurant, verdere uitbouw van bestaande stedelijke functies als Ballorig, en dat het doel is om meer bezoekers aan te trekken. GGA klaagt nu al over de onmogelijkheid van toezicht en handhaving. Als tweederde van het terrein al een stedelijke functie heeft, dan blijft er nauwelijks iets over voor natuur en biodiversiteit.
Van participatie is geen sprake als deelnemers in een fuik gedwongen worden; en als zelfs de onschatbare waarde van natuur en biodiversiteit, waterberging, recreatie, milieu, verkoeling, welzijn en volksgezondheid, genegeerd wordt ten gunste van particuliere financiële belangen, dan komt het algemeen belang letterlijk en figuurlijk in het geding.
Het gedicht van Gorter heeft een einde dat ook de moeite waard is voor de coalitiepartners om rustig te overdenken:
Ik groef een graf waar golven komen toe-
Dekken het zand en legde haar daar neer,
Daarover zand: de golven komen weer
En dalen weer met lachen of geschrei -
Daar ligt bedolven mijne kleine Mei.