NRC: "Natuurplannen kabinet zijn volgens juristen onhoudbaar
Van de milieuwinst wordt door het kabinet nu 30 procent ingeboekt voor de natuur. Maar er is meer nodig. Veel minder stikstof. En veel grotere natuurgebieden.
Hoe kan een economie draaien met respect voor de natuur? De maatregelen van het kabinet om het overschot aan stikstof in natuurgebieden te beperken zijn op dit moment bedoeld om vergunningen te kunnen uitgeven voor de bouw van woningen en voor het onderhoud aan bruggen, wegen en dijken. De natuur zelf schiet er nog weinig mee op. Nog niet.
Weliswaar wordt van de milieuwinst 30 procent ingeboekt voor de natuur en niet uitgegeven als ruimte om te bouwen. Ook maakt het kabinet 250 miljoen vrij voor het herstel van natuur in Europees beschermde gebieden. Maar er is nog veel meer nodig om de deken van stikstof over de Nederlandse natuur weg te trekken.
Postzegelnatuur
Eén van die maatregelen die Nederland uit de impasse moet helpen, is curieus genoeg de belofte van het kabinet in Brussel te gaan lobbyen om bestaande natuurgebieden anders in te richten, samen te voegen of zelfs te schrappen. Waar kleine natuurgebieden „structureel zwak” zijn door „omvang en ligging”, daar „zal worden bekeken of de beschermde status moet worden aangepast”, schrijft het kabinet.
Het is een oude klacht. Niet voor het eerst twijfelen Nederlanders aan de waarde van de natuur in hun land. „Een stukje bos, ter grootte van een krant, een heuvel met wat villaatjes ertegen”, schreef de dichter Bloem. Nederland kent ‘postzegelnatuur’ waarin je eigenlijk alleen maar kunt tuinieren, wordt vaak gezegd. Waarom zou je kleine stukjes natuur zo zwaar beschermen dat je geen huizen kunt bouwen?
Gebieden schrappen kan bijna niet
Toch is het volgens juristen vrijwel onmogelijk Natura 2000-gebieden te schrappen. „Ik begrijp niet goed waarom het kabinet dit in deze brief heeft gesteld. Minister Schouten heeft begin oktober nog gesteld dat er op dit moment geen mogelijkheden zijn om het aantal Natura 2000-gebieden te verminderen”, zegt Ralph Frins, onderzoeker natuurbeschermingsrecht aan de Radboud Universiteit in Nijmegen.
Onder het Europees gemiddelde
Nederland telt ruim 160 Europees beschermde natuurgebieden die samen ruim 13 procent van het oppervlak vormen; in Europa als geheel ligt dat op 18 procent. Niet alleen is er in Nederland relatief weinig natuur, bovendien zijn veel plant- en diersoorten en landschappen er in die gebieden slecht aan toe, zo blijkt steevast uit rapportages. Versnipperd zijn ze niet meer dan gemiddeld in Europa.
De echte oplossing uit deze crisis? Veel minder stikstof. En: het vergroten van natuurgebieden. Want er mag dan helaas te veel stikstof worden uitgestort over de natuur, het helpt wel als die natuur daartegen bestand is. En grote, robuuste natuurgebieden kunnen tegen een stootje.
„Hoe groter het natuurgebied, hoe minder het effect van maatschappelijke activiteiten op dat gebied”, zegt Bjorn van den Boom van Vereniging Natuurmonumenten. Hoogleraar Kees Bastmeijer: „Nederland had in het verleden grotere natuurgebieden moeten aanwijzen. In plaats daarvan is de natuur uitgekleed. Door jarenlange inzet van partijen als het CDA, VVD en SGP om natuurbescherming tot een minimum te beperken is Nederland in een fuik gezwommen.”