Natuurmonumenten: "Teleurstellende voortgang realisatie Natuurnetwerk, waardevolle lessen voor Programma Natuur
Provincies moeten meer doen om het Natuurnetwerk op tijd af te ronden en daarnaast inzetten op extra natuurherstel. Voor duurzaam herstel van de biodiversiteit moet de stikstofbelasting bovendien fors omlaag. Dit zijn enkele belangrijke conclusies uit de tweede evaluatie van het Natuurpact dat woensdag werd gepresenteerd.
Volgens de onderzoekers van het Planbureau voor de Leefomgeving en de WUR liggen provincies ver achter op schema om de gestelde natuurdoelen te halen. Provincies moeten daarom actiever en steviger handelen om het Natuurnetwerk de komende zeven jaar uit te breiden tot de afgesproken 80.000 hectare. En zelfs dan resteert nog een forse opgave, omdat ook met de volledige uitvoering van het Natuurpact slechts maximaal 65% van de Vogel en Habitat Richtlijn-doelen in 2027 wordt gehaald.
Verdwijntruc
Teo Wams, directeur natuurbeheer bij Natuurmonumenten, sprak bij de overhandiging van het rapport. Hij stelde dat gebiedsprocessen belangrijk zijn, maar geen vrijblijvend gezelschapsspel. Er moeten bindende doelen worden gesteld. Ook benadrukte hij dat de overeengekomen realisatie van het Natuurnetwerk uit de in het Natuurpact afgesproken budgetten moet worden betaald. “Hiervoor is al geld beschikbaar. De drie miljard die het kabinet nu in het kader van de stikstofcrisis uittrekt voor natuurherstel komt daarbovenop, en is dus niet bedoeld voor het Natuurnetwerk. Anders is sprake van een grote verdwijntruc.”
Systeemherstel noodzakelijk
Het PBL constateert dat voor duurzaam herstel van biodiversiteit ook gekeken moet worden naar de oorzaken van die achteruitgang, zoals de invloed van omliggende landbouw of vervuiling op grotere afstand. Daarnaast moet worden ingezet op systeemherstel. Natuurmonumenten deelt deze aanbevelingen. Robuustere natuur kan beter tegen schadelijke invloeden zoals stikstof en droogte. Daarom pleiten wij voor vergroting van het Natuurnetwerk, verbinden van natuurgebieden, hydrologisch herstel en overgangszones.
Bestrijding bij de bron
Het onderzoek geeft tevens aan dat tijdelijke herstelmaatregelen die de overbelasting met stikstof bestrijden ook echt tijdelijk moeten zijn. Deze maatregelen zijn niet geschikt voor herhaaldelijke inzet, omdat door te veel plaggen of maaien juist schade aan de natuur kan ontstaan. De sleutel ligt echt bij het terugdringen van de stikstof die in de natuur terecht komt. Bestrijding bij de bron dus.
Programma Natuur
De evaluatie biedt volgens Natuurmonumenten waardevolle aanbevelingen die moeten worden meegenomen in de ontwikkeling van het Programma Natuur. Het rapport bevestigt het pleidooi van natuur- en milieuorganisaties om daarbij vooral in te zetten op ecologisch systeemherstel en beperking van bronbelasting.”
Toch vergeet men telkens erbij te vermelden dat ín het NNN ook dingen gebeuren die daar niet thuis horen, namelijk vervuilende festivals! Die zorgen voor meer stikstofdepositie. Amsterdam stevent zelfs regelrecht aan op een totale vernietiging van het NNN rond de Gaasperplas. Recreatieschap Groengebied Amstelland wil meer festivals, meer barbecues en meer horeca in het Gaasperpark. Dat is in strijd met de doelstellingen van het NNN, behoud en versterking van natuur en biodiversiteit.
PBL: "Inzet herstelmaatregelen door provincies leidt nog niet tot gewenst natuurherstel
Hoewel voor een aantal ecosystemen geldt dat plekken waar herstelmaatregelen zijn getroffen een positievere trend van het aantal soorten hebben dan op vergelijkbare plekken zonder herstelmaatregelen, leidt de inzet van herstelmaatregelen door provincies nog niet tot het gewenste natuurherstel in het Natuurnetwerk. Er treedt nog geen verbetering op van alle ecosystemen en alle soortgroepen.Het uitblijven van natuurherstel is niet alleen te wijten aan bijvoorbeeld het beperkte aantal, kleine schaal of time lag van de maatregelen. Er zijn veel andere factoren die niet of onvoldoende door de maatregelen worden beïnvloed en ervoor zorgen dat herstel niet optreedt. Hierbij speelt vooral overbelasting met stikstof van met name de droge ecosystemen een zeer belangrijke rol. Echter, ook andere oorzaken zoals versnipperde leefgebieden van soorten, gebrek aan geschikt leefgebied, verdroging en klimaatverandering kunnen een verklaring zijn.
Meer natuurherstel mogelijk
Op korte termijn (5 tot 10 jaar) kunnen provincies meer natuur herstellen door meer in te zetten op (tijdelijke) herstelmaatregelen en voldoende regulier natuurbeheer. Uitbreiding (grotere oppervlaktes) en concentratie (hogere dichtheden) van de herstelmaatregelen in natte én droge ecosystemen zijn nodig voor meer natuurherstel. Bovendien liggen er op de korte termijn kansen in de gebieden buiten het Natura 2000-deel van het Natuurnetwerk. Daar bevindt zich immers ook natuur (met VHR-soorten en -habitats) die er niet goed voorstaat en waar herstel nodig is. Voor duurzaam herstel van biodiversiteit is veelal ook een grootschalige aanpak nodig gericht op systeemherstel waarin gekeken wordt naar de onderliggende oorzaken van de achteruitgang van biodiversiteit en die deze oorzaken probeert aan te pakken. Dit zal vragen om een gebiedsaanpak op een hoger schaalniveau dat niet wordt begrensd door grenzen van Natura 2000-gebieden of het Natuurnetwerk.”
Rapport: BIJDRAGE VAN HERSTELMAATREGELEN AAN VERBETEREN BIODIVERSITEIT IN HET NATUURNETWERK
"Het gaat hierbij dus om zogenoemde herstelmaatregelen gericht op het verbeteren van de biodiversiteit of te wel natuurherstel. Maatregelen waarbij het gaat om regulier natuurbeheer vallen in dit onderzoek buiten beschouwing omdat deze niet gericht zijn op het herstel van de biodiversiteit maar op het behoud én omdat we geen informatie hebben over de uitvoering hiervan (type maat-regel, omvang en locatie).”
Juist dit regulier natuurbeheer is volkomen inadequaat en gaat zoals in het geval van het NNN rond de Gaasperplas regelrecht in tegen de eis van behoud en versterking van natuur en biodiversiteit. Behoud en versterking van bestaande natuur zou de kern moeten zijn van het bestaande groenbeleid. Zolang ecologisch groenbeheer niet als kerntaak gezien wordt van schappen als GGA zal de natuur en biodiversiteit verder achteruit gaan. Het kan toch niet de bedoeling zijn dat het NNN wordt uitgebreid enkel en alleen ten behoeve van meer recreatie en festivals!
