De paarse dovenetel (Lamium purpureum) is een kleine, in West-Europa algemeen voorkomende dovenetel.
De paarse dovenetel is een 5-30 cm hoge, een- of tweejarige plant die opvalt door de kleine, 1-2 cm grote roze tot paarse bloemetjes. Ook de bovenste delen van de duidelijk vierkantige stengel kan paars kleuren. De plant bloeit al zeer vroeg, vanaf februari tot in mei en nogmaals in de periode van september tot oktober. De soort heeft een voorkeur voor beschaduwde plaatsen en een vochtige grond.
De lichtgroene bladeren zijn ongeveer driehoekig van vorm en staan in paren kruisgewijs tegenover elkaar. De bladeren zijn behaard. In tegenstelling tot de brandnetel (die tot de brandnetelfamilie behoort) veroorzaakt de dovenetel bij aanraking geen branderig gevoel.
De plant vormt vaak dicht opeengedrongen groepen waar elke ander vegetatie wordt uitgesloten. De kleine paarsrode bloemen lokken bijen en hommels. De zaden worden onder andere door mieren verspreid.
De plant bloeit van april tot de winter.
Sommige bloemen blijven gesloten, er is dan sprake van zelfbestuiving.