Nu het vakantietijd is, is het verstandig om ook eens de tijd te nemen voor een goed boek, bijvoorbeeld: 23 dingen die ze je niet vertellen over het kapitalisme, geschreven door Ha-Joon Chang.
VN: "Niet de vrije markt, maar de overheid heeft welvaart gebracht.
‘Het is een echte breinbreker,’ zegt econoom Ha-Joon Chang. ‘Jullie land is bijna het dichtst bevolkte land ter wereld. Het laatste waar het te veel aan heeft is ruimte. Toch staat het mondiaal op nummer drie als het om de export van landbouwproducten gaat.’ Uit verlangen die puzzel te kraken, verdiepte Chang zich in het succes van de Nederlandse boer. Het antwoord dat hij vond was dit: ‘De cruciale interventie was dat de overheid vroeg in de twintigste eeuw op grote schaal onderzoek in de landbouw financierde, landbouwcoöperaties ondersteunde en technische adviseurs het platteland liet afreizen om boeren te voorzien van advies over moderne landbouwmethoden.’
Het Nederlandse wonder is een fraaie illustratie van zijn boodschap, vindt Chang: prille economische sectoren komen tot wasdom dankzij slim beleid van een daadkrachtige overheid; niet door de tucht van de markt. De econoom van Zuid-Koreaanse afkomst die in Cambridge doceert, is in Amsterdam ter gelegenheid van het verschijnen van zijn boek 23 dingen die ze je niet vertellen over het kapitalisme. Een van de heilige huisjes die hij daarin omver trapt, is dat de vrije markt welvaart brengt. Westerse landen zijn volgens Chang juist rijk geworden dankzij alles wat de god van het kapitalisme verbiedt: het ondersteunen van jonge industrieën met exportsubsidies, handelsbarrières en wat ze maar konden bedenken. Hoe wrang dat we ontwikkelingslanden nu dwingen al die middelen waar we zelf groot mee zijn geworden niet toe passen en ze zo tot armoede veroordelen.
Een vloek in de neoliberale kerk is ook Changs opvatting dat het broodnodig is het aandeelhouderskapitalisme te beteugelen. ‘Wat aandeelhouders hun macht geeft, is de eenvoud van een vijandige overname. Ze zeggen: wij verkopen onze aandelen als je ons niet snelle winst geeft. Een bedrijf weet dat als ze dat doen, de prijs zakt en de kans op een vijandige overname stijgt. Dus doen ze alles om dat te voorkomen. Het gevolg is dat ze opereren binnen een tijdshorizon van een jaar, soms een kwartaal.’"
Inleiding: "Het kan jaren duren voordat bedrijven en huishoudens hun balansen weer op orde hebben. De enorme begrotingstekorten die de crisis heeft doen ontstaan, zullen regeringen dwingen de publieke investeringen en sociale uitkeringen aanzienlijk te verlagen, met alle negatieve gevolgen van dien voor de economische groei, de armoede en de maatschappelijke stabiliteit, misschien wel decennialang. Sommigen van de mensen die tijdens de crisis hun baan en woning kwijtraakten, zullen misschien nooit meer hun oude welvaartsniveau bereiken. Dat zijn beangstigende vooruitzichten.
Uiteindelijk is deze catastrofe veroorzaakt door de vrijemarktideologie die de wereld sinds de jaren tachtig van de twintigste eeuw heeft beheerst. Ons werd verteld dat markten, als ze maar de vrije hand werd gelaten, voor de meest efficiënte en rechtvaardige uitkomsten zouden zorgen."
De Engelse versie van dit boek is vanzelfsprekend stukken goedkoper dan de Nederlandse vertaling.
Met noemt het 'vrije markt' maar in feite is het enkel de vrijheid van een kleine groep financiële dealers om bedrijven en zelfs hele landen de afgrond in te storten, waarna ze alles voor een schijntje op kunnen kopen. Het vreemde in onze 'vrije' maatschappij is dat er dingen zijn waarvan veel bestuurders vinden dat die wel grondig gereguleerd dienen te worden.
Must regulate...