Hoe komt het toch dat we nu een kabinet door de strot geduwd krijgen geleid door een wereldvreemde neoliberaal die een beleid wil voortzetten dat onomstotelijk failliet is gebleken? Dat is een heel belangrijke vraag willen we begrijpen wat er mis is gegaan en mis gaat in onze wereld. Zonder begrip geen oplossing. Als lemmingen storten bestuurders, politici en kiezers zich de zee in. De volksmenners zijn neoliberale dorpsgekken en toch dendert onze economie en financiële wereld regelrecht op de ondergang af.
SCOnline: "Gemeente kan veel taken beter uitbesteden
Om de forse bezuinigingen van het nieuwe kabinet-Rutte/Verhagen op te vangen, moeten gemeenten samenwerking met het bedrijfsleven intensiveren. De Dordtse oud-wethouder sociale zaken Hans Spigt pleit voor meer ondernemerschap op het stadhuis, ‘for better and for worse’.
Het kabinet ‘stapelt korting op korting’ door onder meer te bezuinigen op werk, zorg en inkomen. ‘Het werk van gemeenten op deze gebieden komt hierdoor onvermijdelijk onder druk te staan,’ aldus de VNG in het persbericht waarin gereageerd wordt op de aangekondigde korting van 120 miljoen euro op de sociale werkvoorziening (Wsw) en 190 miljoen euro op het re-integratiebudget voor UWV en gemeenten. Eerder werden al taken vanuit de Awbz overgeheveld naar gemeenten, zonder dat deze daar volledig financieel voor gecompenseerd werden. En de ruzie tussen gemeenten en minister Donner over de rijksbijdrage voor het uitvoeren van de bijstand; het door Sociale Zaken beschikbaar gestelde budget is 133 miljoen euro lager dan waar de gemeenten op hadden gerekend en gehoopt.
Gemeenten moeten kortom ‘meer doen met minder geld’, ziet ook Spigt, nu adviseur van Besturen.nu, een portal over efficiëntieverbeteringen in het openbaar bestuur. Dat noopt tot een andere en vooral meer sturende manier van werken. Dat kan prima, aldus de oud-wethouder: gemeenten voeren onbewust heel veel taken uit die niet tot hun primaire takenpakket behoren, en die ook wel door het bedrijfsleven uitgevoerd kunnen worden. Het zijn taken die gemeenten in de loop der jaren ‘sluipenderwijs’ zijn gaan uitvoeren, aldus Spigt, omdat ze of niet werden uitgevoerd, of – in de ogen van gemeenten – onjuist. Hij geeft een voorbeeld: ‘Een afdeling welzijn bemoeit zich dan niet alleen met het feit dát er een buurtactiviteit moet zijn, maar ook hoe die eruit moet komen te zien. Gemeenten moeten daar een stuk scherper in zijn. Ik geloof ook niet dat gemeenten dat soort taken beter of goedkoper kunnen dan het bedrijfsleven.’
Gemeenten kunnen heel goed werkzaamheden uitbesteden waarvan zij er tot nu toe bewust of onbewust van uitgingen dat die daadwerkelijk tot het takenpakket van de overheid behoren, zegt Spigt. Een simpel voorbeeld: een gemeente kan het belangrijk vinden dat er binnen haar grenzen een zwembad is, zodat kinderen de mogelijkheid hebben te leren zwemmen, of gewoon omdat sporten gezond is. ‘De vraag is,’ zegt Spigt ‘of de badmeester een ambtenaar moet zijn.’ Immers, zegt Spigt, voor een private onderneming kan het exploiteren van een zwembad best lucratief zijn, al dan niet in combinatie met een luxueuze uitbouw in de vorm van een tropisch zwemparadijs of een saunacomplex.
Dat daarvoor wellicht de entreeprijzen omhoog moeten, is een noodzakelijk kwaad, maar juist daar speelt de gemeente een belangrijke rol, zegt Spigt. Bij het uitbesteden van dit soort klussen is ‘scherp opdrachtgeverschap’ vereist: duidelijk stellen wat de eisen zijn, wat de consequenties daarvan mogen zijn en het wellicht ook financieel faciliteren. ‘Voor mensen die die hogere prijs niet kunnen betalen, moet je als gemeente iets regelen: gratis zwemmen tot twaalf jaar, of een kortingskaart.’"
Het bovenstaande is zo'n typisch voorbeeld van neoliberale nonsens. Dat het uitbesteden altijd duurder is wordt duidelijk als je weet dat het bedrijf dat de klus krijgt ook winst moet maken, wat een gemeente niet hoeft. Wat voor zin heeft het dan om de kosten op te drijven als je meer moet doen met minder geld? Tenslotte is het toch de burger die moet betalen, of aan de gemeenschap of aan het privaat, en de gemeenschap doet het zonder winst, dus goedkoper. Toch vindt onze nomenklatura tegen beter weten en de feiten in dat de vrije markt beter werkt. Waarom toch?
In eerdere berichten, hier en hier, heb ik geprobeerd dit fenomeen te benaderen. Maar de diepere verklaring is deze:
Omdat de vrije markt, het neoliberalisme, een utopie is. Het hoge woord is eruit. Het is even wennen. Omdat het neoliberalisme een utopie is kijkt men voorbij aan de werkelijkheid, het gaat op z'n best om een ideaal, een glorende toekomst die in het verschiet ligt als de principes van het neoliberalisme maar strict gevolgd worden. De desastreuze gevolgen hebben we gezien in Chili, Argentinië en andere Zuid-Amerikaanse landen, in Azië en recent ook in Rusland en andere oostbloklanden. Lees The Shock Doctrine van Naomi Klein voor een complete beschrijving.
Maar utopieën zijn vaak gedrochten waarachter zich heel wat anders kan verschuilen. In het neoliberalisme regeert heel duidelijk het eigenbelang en begeerte (de filosofie van Ayn Rand). Dat hebben we recentelijk aan het werk gezien tijdens de financiële crisis veroorzaakt door graaiende banken. Nog steeds krijgen de banksters exorbitante bonussen. Om deze gigantische fraude te verhullen kun je je beter achter een irrationele utopie verschuilen. De utopie dendert op zijn eigen kinetische energie verder, ongehinderd door de alledaagse feiten en werkelijkheid. De vrije markt is een geloof.
De Utopie van de Vrije Markt - Hans Achterhuis: "'De voortdurende nadruk die liberalen leggen op de marktwerking in de publieke sector doet socialisten utopisch aan' (Van Raak, in Het Raadsel van Utopia, p.106).
Dat is vooral het geval omdat volgens Van Raak de voorbeelden van taxivervoer, sociale zekerheid en energievoorziening aantonen dat diensten vaak duurder worden, de service terugloopt en investeringen achterblijven. Dat men ondanks deze duidelijke negatieve effecten toch vanuit de VVD op deze eenmaal ingeslagen weg voortgaat, kan volgens Van Raak alleen verklaard worden door het diepe utopische geloof dat erachter zit."