Metropool Amsterdam
Onze politici hebben (of hadden) hoge idealen. Je begint op zijn best als alternatief of progressief lid van de maatschappij, schopt tegen heilige huisjes aan en hoopt zo de maatschappij positief in de beste zin te veranderen. Je hebt belangstelling voor punk en broedplaatsen voor kunstenaars. Ondertussen stijg je op de maatschappelijke ladder en pats... sommigen veranderen als bij toverslag van een levendige, volborstig kwakende kikker in een hark van een prins. Van ecoloog wordt je stadsvernieuwer. Dat is leuk en prima, ware het niet dat er weinig overblijft van progressieve idealen. Het alternatief circuit van gisteren is het bourgeois regime van vandaag (ik denk nu aan het liedje van Jacques Brel - Les Bourgeois). Hun motto is nu 'navigare necesse est, vivere non necesse est'.
Maar wat is er mis met 'gewoon leven'? Waarom moeten we zo nodig opstijgen in de vaart der volkeren en hautain metropolitain worden? De hoge financiële wereld is een nest van witteboordencriminelen gebleken, handel en industrie worden verkwanseld en geglobaliseerd en zijn in handen van een reactionaire elite. Als de hoge heren er een potje van maken dan moet Jan met de pet bijspringen om het systeem draaiende te houden. Maar van respect voor die burger is weinig te merken.
Het idee om van Amsterdam een metropool te maken is gedoemd om te mislukken. In de eerste plaats lijkt het met bestaande projecten niet zo goed te lukken. De Amsterdamse haven is nog geen succes geworden. De containeroverslag heeft een flinke deuk gekregen. Ook de Noord-Zuidlijn kun je niet echt een metropolitain succes noemen. Met andere woorden, Amsterdam moet het van het kleinschalige hebben. Want metropolen hebben de neiging de mens ondergeschikt te maken aan de grillen van de bureaucratie en de economische elite.
Bos en Lommer
"Het biotoop Stad zal in de komende jaren in Nederland fors in omvang toenemen" schrijft Remco Daalder van DRO. Je kunt 'biotoop' verschillend definiëren, maar dit is wel een aardige definitie: "plaats waar een dier of plant geheel in zijn omgeving ingepast is". In de eerste plaats is de biotoop Stad geen natuurlijke biotoop. Deze 'biotoop' wordt ontwikkeld en uitgewerkt, en of de mens zich als dier of plant daarin ingepast voelt is nog de vraag. Als steden de optimale biotoop zijn voor de mens dan zal er toch heel wat moeten veranderen en zullen de metropoolplannen wel degelijk rekening moeten houden met niet alleen de wensen van de bewoners, maar ook hun gezondheid en die van plant en dier. Op dit moment is Amsterdam op weg om onleefbaar(der) te worden.
De stad is de ideale plek waar mensen in een omgeving ingepoot worden, waar ze wel verplicht zijn om heen te gaan voor werk en wonen. Maar de mogelijkheden en onmogelijkheden worden bepaald door plannenmakers. De mens moet zich meestal schikken. En dat schikken lijkt niet heel erg vlot te gaan. Onze bestuurders zijn nog steeds gedwongen om de burger inspraak te verlenen in hun plannen, maar het gaat niet van harte. Vaak gaat het tegen de belangen en wensen van de bewoners in. Meestal wordt slechts lippendienst bewezen aan de vraag om groen.
"Woonomgevingsgroen, parken en stadsrandgebieden bieden tezamen een totaalpakket aan groenbeleving waarvan geen onderdeel gemist kan worden. Het een kan het ander niet vervangen.
Het woonomgevingsgroen is elke dag nodig, het park voor het ommetje even tussendoor in het weekeinde en de stadsranden voor de langere tochten waarop je je even helemaal los van de stad kan voelen. Wijzen naar de duinen of het Gooi voor laatstgenoemde recreatievorm is niet aan de orde."
Bovenstaand citaat is van Remco Daalder. Hoe kan hij dan achter een plan staan dat tienduizenden bomen zal neerhalen in Amsterdam Zuidoost? Laten we eerlijk wezen een stadspark is hoofdzakelijk een hondenpoepplek en heeft weinig meer met natuur te maken.
De structuurvisie Amsterdam 2040 is slecht voor Amsterdam, voor de mensen, voor het groen en voor flora en fauna. Om het even over een ander stadsdeel dan Zuidoost te hebben:
Echo: "In het ontwerp structuurvisie 2010-2040 staat een autoweg gepland dwars door de Volktuinen Sloterdijkermeer en Nut en Genoegen. Beide complexen maken deel uit van de zogenaamde groene long van Amsterdam, een gebied dat zich uitstrekt van het Westerpark tot voorbij de Tuinpark De Bretten. Dit betekent dat het prachtige wandel en fiets gebied van het Westerpark doorboort gaat worden door een grote weg. Waardoor de rust en natuurervaring voor de mensen gaat verdwijnen en de milieu vervuiling nog meer toeneemt."
Piraeusgebouw
(klik voor vergroting)
Laten we nu even een paar 'verwezenlijkingen' van de laatste jaren doornemen. Het KNSM-eiland bijvoorbeeld. Van kunstenaarsbroedplaats werd het een yuppeneiland. Het Piraeusgebouw en andere gebouwen staan bekend als hoogstandjes van architectuur, maar zijn in feite voorbeelden van een architectuur die nog onmenselijker is dan die van het Stalinisme of Speer. Architectuur als religie en symbool van een steeds onmenselijker wordende maatschappij. De foto van het Piraeusgebouw hierboven lijkt wel de binnenplaats van een Stalinistische gevangenis. Op de grond liggen stalen bouwplaten; geen tuintjes, bloemen of planten toegestaan, want deze zouden het totalitaire gevoel alleen maar bederven. Alleen leefbaar voor yuppen die lak hebben aan natuur en mensen en vrijwel nooit thuis zijn. In 1999 zond de VPRO een serie uit over de nieuwe mens die dit als biotoop wel ziet zitten (klik op de link hieronder voor de video 'Leven en Werken':
"In 'Leven en werken' van Bregtje van der Haak zien we bewoners van een ‘yuppenwijk’, het KNSM-eiland in Amsterdam, die het maximale uit hun leven willen halen. In de eerste plaats op het gebied van werk, maar de nieuwe waarden uit de werksfeer dringen ook door in de privésfeer. Het krijgen van kinderen wordt uitgesteld en relaties met een partner duren zolang ze maximale voldoening schenken."
Het is een trieste wereld. Ik zie die uitzending van meer dan 10 jaar geleden nog als een nachtmerrie voor me. Het trieste is dat dit soort plekken geprezen worden in de wereld van de architectuur, door architecten die vanzelfsprekend nooit in zo'n gevangenis zouden willen wonen. Sommigen noemen het de 'hit-and-run' architectuur. Elke referentie naar iets menselijks is weggehaald, ideaal voor de onmenselijke neoliberaal. Misschien dat de geschiedenis van het KNSM-eiland een rol heeft gespeeld bij de architect.
Dan is er ook nog Bos en Lommer. Is het dan werkelijk zo dat in stadsdelen waar veel allochtonen wonen de architectuur ook onleefbaarder is of wordt gemaakt? Je zou het haast denken. Daar is al een wegoverkapping met bebouwing gerealiseerd, iets wat de structuurvisie nu ook voorziet voor de Gaasperdammerweg in Zuidoost:
A10 - Bos en Lommer
Dit is niet alleen een esthetische gruwel, dit is ook een onleefbare situatie. De mens moet zich weer aanpassen aan de biotoop, de plannen die bekokstoofd worden door onze megalomane bestuurders. Zelfs basisscholen moeten wijken voor de luchtverontreiniging. Dit is niet leefbaar! Dit is geen duurzame biotoop voor de mens.
Parool: "Het nieuwe onderkomen voor basisschool El Amien in Bos en Lommer is door de GGD afgekeurd. Het is te dicht bij de snelweg, wat zeer ernstige gezondheidsrisico's voor leerlingen met zich meebrengt. In Amsterdam liggen zeker 24 scholen voor jonge kinderen op minder dan 300 meter van de snelweg."
NieuwAmsterdamsKlimaat: "Bos en Lommer is een kinderrijke wijk die doorsneden wordt door de A10 west. De luchtvervuiling als gevolg van die snelweg is slecht voor de gezondheid van de kinderen. Om in ieder geval het binnenklimaat en de luchtkwaliteit op scholen en kinderdagverblijven te verbeteren wil het stadsdeel het komend schooljaar ventilatiesystemen met luchtfilters plaatsen in alle basisscholen en kinderdagverblijven."
In plaats van dat men de luchtvervuiling aanpakt, maakt men regels om de vestiging van scholen in de buurt van wegen als de A10 te verbieden. Men gaat de lucht filteren in scholen en er wordt veel geld uitgegeven om dat te onderzoeken. Intriest! Toch gaat Amsterdam door met het verbreden van snelwegen. Acties zijn broodnodig, maar halen soms weinig uit. De VVD en de autolobby gaan stug door met het saboteren van alles wat naar een gezond milieu kan leiden, zelfs het meten van de vervuiling is hen een doorn in het oog. Zolang deze rechtse asociale lobby de stad vervuilt zal Amsterdam niet verbeteren. Een nieuwe coalitie, indien met de VVD, kan de stad alleen maar verder in de rotzooi duwen. En Zuidoost gaat de weg op van Bos en Lommer. Wat overblijft is schaamgroen. Een daktuintje hier, een postzegelparkje daar, een stadsparkje voor Mimi en Fifi, het groen als entourage voor de horeca, Amsterdam voor de projectontwikkelaars.
De toekomst
Remco en Maarten, als jullie nog een greintje gevoel in jullie bestuurlijke hersens hebben dan doen jullie daar wat aan. Jullie verkwanselen jullie idealen en ook als we ervan uitgaan dat jullie de beste intenties hebben en dat denk ik, dan is het voor mij duidelijk dat de metropoolgedachte Amsterdam onleefbaarder zal maken. Een integer bestuurder trekt zijn conclusies. Laten we de gevleugelde uitspraak dus omdraaien: "Vivere necesse est, navigare non necesse est."
Op de bijeenkomst van voorbije donderdag zei Remco letterlijk 'het groen is heilig'. Ik zie veel heiligschennis in de structuurvisie.
Amsterdam: "Stadsecoloog Remco Daalder wijst op de bekende lage struiken met heel kleine blaadjes. 'Je kunt er net zo goed plastic neerzetten. Het is geen Europees groen, geen insect lust het, geen vogel komt erop af, het groeit en bloeit niet en de gemeente heeft er dus geen omkijken naar.' Precies, gemeentegroen! 'Ik noem het schaamgroen.'"
Het is uitgerekend Remco Daalder die nu bezig is het schaamgroen te promoten in zijn nieuwe functie bij DRO. In de Hoofdgroenstructuur horen volgens hem dus ook sportvelden met kunstgras thuis. Het kan verkeren, zei Bredero.
Want niemand kan strackx Meester zyn.
Niemand en werdt goedt Chirurgyn,
Of hy en leerdt eerst doen, en scheeren.
Aenschouwt voor kunst myn wil en vlyt,
’t Geen natuur schort, volmaackt de tyt
Of God, die ’t alles KAN VERKEREN.