De Shock Doctrine - Naomi Klein:
"In 1995 was de politieke dialoog in de meeste westerse democratieën geheel doordrongen van gepraat over schuldenmuren en dreigende economische ineenstorting, die steeds meer bezuinigingen en steeds ambitieuzere privatiseringen eisten, waarbij de adviescommissies die de economische leer van Friedman aanhingen altijd in de voorste gelederen riepen dat er een crisis dreigde. Maar in de machtigste financiële instellingen in Washington was men niet alleen bereid om via de media een ogenschijnlijke crisis op te wekken, maar ook om concrete maatregelen te nemen om crises op te wekken die maar al te reëel waren.
In een lezing voor de International Economic Association te Tunis in 1995, die later in de vorm van een artikel door de Wereldbank werd gepubliceerd, stelde [Michael] Bruno vijfhonderd economen uit achtenzestig landen ervan op de hoogte dat er een toenemende consensus aan het ontstaan was over 'de gedachte dat een voldoende omvangrijke crisis anderszins onwillige beleidsmakers zo zou kunnen schokken dat ze hervormingen invoeren om de productiviteit te verhogen'.
Nu pleitte een hoofdeconoom van de Wereldbank, een instelling die destijds werd gefinancierd met belastinggeld uit 178 landen en die de opdracht had economieën die in moeilijkheden verkeerden opnieuw op te bouwen en te versterken, voor het creëren van falende staten vanwege de kansen die ze boden om op de puinhopen opnieuw te beginnen."
(Onze minister Donner heeft dit stuk blijkbaar gelezen.)
Het is tegenwoordig niet makkelijk voor de gewone burger om te begrijpen wat er allemaal aan de hand is op economisch en financieel gebied. We zitten in een crisis, wordt gezegd. Banken vallen om, de beurzen storten in. Maar dat heeft op het eerste gezicht weinig te maken met de reële economie van produktie en handel. Toch heeft de windhandel van beurzen en banken een nadelig effect op onze economie. Als aandelen zakken dan is dat een bedreiging voor de betreffende bedrijven. Werknemers worden ontslagen. De lasten voor het sociale vangnet stijgen. Maar de crisis zelf is veroorzaakt door de ongelimiteerde geldhandel, niet door overheidsuitgaven. Als meer mensen afhankelijk zijn van een uitkering dan is dat te wijten aan het feit dat er meer ontslagen zijn gevallen, dat de economie niet goed draait, dat de banken te veel risico's hebben genomen, dat de beursactiviteiten een aantal bedrijven naar de afgrond hebben gevoerd. Dan is het niet zaak om de uitkeringen te verlagen, maar om de bedrijfs- en geldwereld aan te pakken en te reguleren, of te stimuleren waar wenselijk.
De enige instantie die kan bijspringen in geval van nood is de regering. De vrije markt reguleert zichzelf niet is nu overduidelijk gebleken. De vrije markt gaat door tot de dood erop volgt. De vrije markt profiteert zelfs van crisis en heeft een belang bij het veroorzaken van een crisis. Bankdirecteuren die hun bank de grond in boren krijgen zelfs miljoenen uitgekeerd. Daarom is strenge regulering van essentieel belang. Een vrije markt is alleen vrij voor de sterkste. De hele maatschappij heeft nu te lijden van de onbeperkte graaizucht van de vrije jongens.
Budgetten van regeringen moeten een beetje kloppen. Onbeperkt geld uitgeven kan niet. In Europa heeft men afgesproken dat het begrotingstekort maximaal 3% mag bedragen. Want de staat heeft een taak om bij te springen met financiële injecties als het slecht gaat met de economie. Dus een zeker begrotingstekort is normaal. Die tekorten bestaan al eeuwen en overal. Die 3% is vrij willekeurig. Waarom niet 10%? Het maakt eigenlijk weinig uit.
Tegenwoordig heerst er een soort hysterie over begrotingstekorten, vooral in rechtse kringen, die willen dat het begrotingstekort weggewerkt wordt. Hun enige doel daarbij is de afbraak van alle sociale voorzieningen. Want een begrotingstekort wegwerken betekent bezuinigen, betekent mensen langer laten werken, lagere uitkeringen en pensioenen, minder zorg, duurder openbaar vervoer, etc. etc. Intussen graaien de neoliberalen wat ze maar kunnen. Daardoor ontstaat er weer een klassenmaatschappij, met rijken en armen. De armen zullen voor lage lonen moeten werken, en lage sociale uitkeringen zullen hen ertoe moeten dwingen ook te werken als ze daar echt niet goed meer toe in staat zijn. Terug naar het liberalisme van honderd jaar geleden is het devies.
Rechts zal er alles aan doen om begrotingstekorten te creëren. Bush heeft de Amerikaanse schatkist geplunderd ondanks zijn belofte voor zijn verkiezing om de staatsuitgaven te beperken. Hij heeft de belastingen verlaagd en zo de schatkist bewust benadeeld. Het resultaat van zijn onbeperkte spendeerzucht en tax cuts is de crisis waar we nu in zitten. In ons land heeft Zalm geld uit de pensioenkas gestolen om dat elders te besteden. Nu schreeuwen ze moord en brand over de onbetaalbaarheid van de pensioenen in de toekomst. De explosief stijgende kosten voor ziekenzorg zijn het resultaat van privatisering en winstbejag. Het is in het belang van ziekteverzekeraars om zoveel mogelijk kosten te maken en daardoor hun omzet en winst te verhogen.
Ook de huidige crisis kun je zien als een poging om onze regeringen te dwingen bij te springen in de falende geldhandel en schulden te maken. Daarna kan de neoliberale horde dan ophef maken over de staatsschuld die afgebouwd moet worden, door bezuinigingen in de sociale sector natuurlijk. De schulden die de staat maakt zijn leningen op de kapitaalmarkt, dus die brengen ook nog eens winst op voor die kapitaalmarkt. Zo eten de witteboordencriminelen van twee walletjes. En alle staatsbedrijven die de staat of de gemeenten geld kunnen opleveren moesten geprivatiseerd worden. Dan komen de baten ten gunste van het bedrijfsleven, en als het mis gaat dan moet de regering bijspringen.
Wat dringend noodzakelijk is is het terugdraaien van privatisering en deregulering. De vrije markt reguleert zichzelf niet en werkt schadelijk voor onze economie. Het geld moet gehaald worden waar het zit, bij de rijken en multinationals, en vooral diegenen die de oorzaak zijn van de huidige crisis. Terugdringen van begrotingstekorten in tijden van crisis werkt averechts. Als de koopkracht van de bevolking drastisch daalt door bezuinigingen, dan pas begint de echte crisis. Dus de hypocriete neoliberale geldwolven moeten hun mond houden. Sommigen, zoals Scheringa, horen eerder in een gevangenis thuis voor fraude en bedrog.
DeStandaard: "Willen de media en opiniemakers alstublieft stoppen met paniek te zaaien over het groeiende begrotingstekort? Volgens André Decoster is een tekort in de huidige economische situatie onvermijdelijk en mogen we zelfs verwachten dat het - zoals Guy Mathot ooit zei - gedeeltelijk vanzelf zal verdwijnen.
Het lijkt wel of een collectieve verdwazing is neergedaald over dit land, zijn opiniemakers en zijn media. De hysterische manier waarop wordt gediscussieerd over het begrotingstekort en de noodzakelijke ingrepen om het onder controle te houden, overschreeuwt redelijk argumenten om de sanering op een verantwoorde manier te spreiden in de tijd."
NYTimes - Paul Krugman: "These days it’s hard to pick up a newspaper or turn on a news program without encountering stern warnings about the federal budget deficit. The deficit threatens economic recovery, we’re told; it puts American economic stability at risk; it will undermine our influence in the world. These claims generally aren’t stated as opinions, as views held by some analysts but disputed by others. Instead, they’re reported as if they were facts, plain and simple.
Yet they aren’t facts. Many economists take a much calmer view of budget deficits than anything you’ll see on TV. Nor do investors seem unduly concerned.
Let’s talk for a moment about budget reality. Contrary to what you often hear, the large deficit the federal government is running right now isn’t the result of runaway spending growth. Instead, well more than half of the deficit was caused by the ongoing economic crisis, which has led to a plunge in tax receipts, required federal bailouts of financial institutions, and been met — appropriately — with temporary measures to stimulate growth and support employment.
The point is that running big deficits in the face of the worst economic slump since the 1930s is actually the right thing to do. If anything, deficits should be bigger than they are because the government should be doing more than it is to create jobs.
The main difference between last summer, when we were mostly (and appropriately) taking deficits in stride, and the current sense of panic is that deficit fear-mongering has become a key part of Republican political strategy, doing double duty: it damages President Obama’s image even as it cripples his policy agenda. And if the hypocrisy is breathtaking — politicians who voted for budget-busting tax cuts posing as apostles of fiscal rectitude, politicians demonizing attempts to rein in Medicare costs one day (death panels!), then denouncing excessive government spending the next — well, what else is new?
The trouble, however, is that it’s apparently hard for many people to tell the difference between cynical posturing and serious economic argument. And that is having tragic consequences.
For the fact is that thanks to deficit hysteria, Washington now has its priorities all wrong: all the talk is about how to shave a few billion dollars off government spending, while there’s hardly any willingness to tackle mass unemployment. Policy is headed in the wrong direction — and millions of Americans will pay the price."