RTL: "In het zicht van 2010 wordt in veel Nederlandse huiskamers met argusogen naar de daling van de huizenprijzen gekeken, in combinatie met oplopende werkloosheid en gelijkblijvende – in ieder geval niet stijgende - inkomens.
Tel daarbij op de steeds weer terugkerende politieke discussie over de renteaftrek en beantwoording van de vraag of er sprake is van een milde correctie of van een neerwaartse trend wint gestaag aan belang, uiteraard in het licht van de hoge hypotheken die in het recente verleden zijn afgesloten.
Voor 2002
Voor mensen die hun hypotheek vóór 2002 – en dus in oude guldens - hadden afgesloten is er geen vuiltje aan de lucht, ook nu niet. Vanwege de jarenlange (en niet aflatende) prijsstijgingen kunnen zij wel tegen een stootje, al zullen velen een deel van de ‘eurowinst’ voor consumptieve doelen hebben aangewend.
Na 2002
Slechter is het gesteld met de grote groep Nederlanders die na 2002 -in euro’s- heeft gekocht en aflossingsvrij. Zij kochten ‘hoog’ in en deden dat in het vertrouwen dat er geen betere belegging denkbaar was. Net als diegenen met een belegginghypotheek. Makelaars en banken hameren nog steeds op dat vertrouwen. De beurs is behoorlijk hersteld, de markt zal snel volgen, is het motto.
Verder is er niets aan de hand. Want, zo is de boodschap, Nederland is niet tot de nek aan toe gehypothekeerd en huizen zijn bij ons nooit een beleggingsdoel op zich geweest, zoals in Amerika. Daarnaast is er sprake van een structureel tekort aan huizen en dat tekort wordt groter - ongeacht de vergrijzing - vooral nu de bouwsector grotendeels plat ligt. Dan is er de groep mensen die weliswaar niet wakker ligt van een paar procent daling, maar wél van een neergang van twintig procent of meer. Sommigen onderzoeken wijzen op die mogelijkheid in de vorm van een donkere wolk. Die hangt boven de markt en wordt snel groter.
Ineenstorten
Om een aantal redenen is het niet uitgesloten dat binnenkort zelfs van het (ten dele) instorten van de huizenmarkt gesproken zal worden en die redenen hebben allemaal met psychologie te maken.
Ten eerste realiseren mensen zich steeds vaker dat de langdurige stijging van de huizenprijzen tot onbedoelde – zij het welkome - zelfverrijking heeft geleid, maar anderen – met name jongeren - uit de markt heeft gedrukt. De solidariteit van de samenleving wordt erdoor aangetast en dat wordt steeds vaker afgewezen. Zal deze trend doorzetten?
Aflossen
Ten tweede is er sprake van een nieuw realisme in Nederlandse huishoudens. Dat zegt dat vooral aflossingsvrije hypotheken je nóóit schuldenvrij maken. Met het ouder worden komt de pijn. Zullen ouderen kunnen blijven herfinancieren, tegen betaalbare condities?
Verwachte waarde
Ten derde begint het verschil tussen de feitelijke hypotheekwaarde en de verwachte marktwaarde van huizen te wringen en dat maakt onzeker. Onzekerheid leidt tot afwachten, soms zelfs tot koperstakingen. Zoals nu? Dan is er uiteraard nog het spook van de werkeloosheid."
De bouwperikelen hebben niets met psychologie te maken, wel heel veel met de werkelijkheid en onze persoonlijke financiën. Zolang er bijvoorbeeld in Gein sprake is van een verschil tussen de originele bouwprijs van een woning en de huidige WOZ-waarde van meer dan 400% zal een drastische correctie noodzakelijk zijn. De reële waarde van een huis gebouwd in 1986 voor 100.000 tot 150.000 Gulden zou nooit meer mogen zijn dan 100.000 tot 150.000 €uro. Als er in Gaasperdam dure woningen gebouwd zouden worden, is het te verwachten dat het stadsdeel de WOZ-waarde nog zal proberen op te drijven. Daarvoor zijn enkel een paar aankopen met zwart geld nodig. De opgefokte waarde van die woningen zal de WOZ-waarde van de overige woningen kunstmatig opdrijven. Tegelijk zal het vrijwel onmogelijk worden om je woning nog te verkopen gezien het grotere aanbod van nieuwbouwwoningen. Dat zal automatisch leiden tot een gigantische daling van de verkoopwaarde van de huizen, schoorvoetend gevolgd door een daling van de WOZ-waarde.
Wie kan tegenwoordig nog een dure woning betalen? Niet de gewone burger, misschien wel de fraudeur, de bankdirecteur, de bonusjagers, de beursspeculanten. Eigenlijk faciliteert de staat op dit moment enkel het bouwen voor diegenen die de huidige financiële crisis hebben veroorzaakt. De staat werkte vrolijk mee met het opblazen van de bubbel, want de dienst belastingen kreeg meer geld binnen door de opgefokte WOZ-waarden, en de 'doorstroming' (lees 'speculeren met huizen') zorgde voor een grote omzet bij makelaars, verzekeraars, banken en projectontwikkelaars.
Maar het loopt zo'n vaart niet momenteel. De woningmarkt is aan het instorten. Ook de bouw. De plannen zullen bijgesteld moeten worden. We moeten met de voetjes weer op de grond.
Volkskrant: "De provincie Groningen en drie Groningse gemeenten beëindigen de samenwerking met de enige overgebleven projectontwikkelaar van de nieuwe woonplaats Blauwestad.
Volgens gedeputeerde Pim de Bruijne loopt de verkoop van de kavels in Blauwestad, dat ligt in de gemeenten Winschoten, Scheemda en Reiderland, niet voorspoedig. ‘In vier jaar zijn 180 van de 1480 beschikbare kavels verkocht’, legt hij uit. ‘Dat zijn er 300 minder dan gepland.’ Dit jaar zijn vier kavels verkocht, terwijl de provincie uitging van een gemiddelde van 150 per jaar.
De provincie is desondanks nog vol goede hoop dat het project in het huidige concept, waarbij vooral wordt gemikt op huizen in de hogere prijsklasse, kan worden afgerond. Zo is er volgens de gedeputeerde veel belangstelling voor de kavels, maar kunnen belangstellenden door de economische crisis hun huidige woning moeilijk verkopen en de financiering van de nieuwe kavel niet rondkrijgen."
NRC: "Vooralsnog giert de wind door De Blauwe Stad.
De Blauwe Stad moet het Groninger land van de verpaupering redden. Maar kopers blijven weg en de bouw ligt vrijwel stil. Komt het door de kredietcrisis?
Voor zo’n 100 miljoen euro gemeenschapsgeld (90 miljoen van de provincie, de rest van de drie gemeenten) is het vruchtbare Oldambt, ooit de graanrepubliek van Nederland genoemd, veranderd in een honderden hectares groot waterland.
„We zullen voorlopig niet veel over het fiasco horen”, zegt Engel Modderman, namens de Verenigde Communistische Partij (VCP) lid van de gemeenteraad in Scheemda.
William Moorlag (PvdA), verwacht nog geen ingrijpende wijzigingen in het project.
Net als zijn CDA-collega Jager noemt Moorlag de heersende financiële crisis als oorzaak voor de problemen. „Die kan vertraging veroorzaken doordat particulieren niet voldoende kunnen lenen.”
Modderman lacht om het argument. „De verkoop van grond in De Blauwe Stad loopt allang slecht. Dat begon ruim vóór iemand hier over het begrip financiële crisis had gehoord.”"
De Telegraaf meldt dat de Blauwestad een paradijs is voor ratten.
Hetzelfde argument om dure woningen te bouwen hebben we gehoord van de PvdA/VVD in stadsdeel Zuidoost: de bouwprojecten moeten Zuidoost van de verpaupering redden. Maar het enige resultaat zal zijn dat we nog armer worden.
Intussen is men in de ivoren toren van de beleidsmakers en projectontwikkelaars nog steeds bezig met het bouwen van luchtkastelen:
Woensdag 4 november, vanavond om 20.00, discussie over Watervrijstaat Gaasperdam in de Tolhuistuin.
Dromen zijn vrij, vooral in tijden van crisis. Sweet dreams!
Kortom, niets is te gek, alles is mogelijk.