De oranjegekte en het republikeinse protest zijn allebei binnen redelijke proporties gebleven. Dit is Nederland. Groot in het kleine. Er was nog vrije ruimte op de Dam en evenzo op het Waterlooplein. De inhuldigingsceremonie was zoals dat gebruikelijk is ietsje 'over the top', niet meer van deze tijd, maar onze nieuwe koning blijkt toch geen dommertje te zijn. Hij refereerde in zijn toespraak aan het Plakkaat van Verlatinghe van 26 juli 1581, dat in feite een onafhankelijkheidsverklaring was tegenover Filips II van Spanje. Dit was het begin van de Verenigde Nederlanden. Maar het Plakkaat was ook een bevestiging van de onaantastbare privileges van de verschillende gewesten, van de vrijheden van de steden. Dat respect voor locale privileges was niet altijd even makkelijk, maar het principe heeft volgens mij Nederland wel gemaakt tot wat het nu is. Het kan altijd beter, maar al te beroerd zijn we er niet aan toe. In tegenstelling tot wat sommigen beweren bestaat er naar mijn mening dus wel degelijk een Nederlandse identiteit. Ik snap wel waarom die identiteit soms ontkend wordt; extreem nationalisme moet niet al te zeer bevorderd worden.
"Plakkaat van de Staten-Generaal van de Verenigde Nederlanden, waarbij zij de koning van Spanje vervallen verklaren van de soevereiniteit en heerschappij over de Nederlanden om de reden hieronder vermeld.
Het is voor iedereen duidelijk dat een koning door God aan het hoofd van zijn onderdanen is geplaatst om hen te beschermen tegen alle onrecht, leed en geweld. God heeft immers de onderdanen niet geschapen ten behoeve van de vorst, om hem in alles wat hij beveelt als slaven te dienen. Integendeel de vorst is er voor zijn onderdanen. Zonder hen zou hij geen vorst zijn. Hij is er om rechtvaardig en billijk te regeren, te verdedigen en lief te hebben als een vader zijn kinderen. Hij zal hen met inzet van zijn leven verdedigen.
Wanneer hij dat niet doet, maar in plaats van zijn onderdanen te beschermen hen onderdrukt, hen overmatig belast en berooft van hun vrijheid, privileges en oude gewoonterechten, over hen wil heersen als over slaven, moet zo iemand niet als een vorst, maar als een tiran beschouwd worden. De onderdanen hebben dan het recht om hem niet langer als vorst te erkennen, maar hem af te zetten en in zijn plaats een ander soeverein te kiezen om hen te beschermen. Dat zou niet verkeerd zijn.
Zo moet het ook in de Nederlanden gebeuren, die altijd geregeerd werden volgens de eed die de vorst bij aanvaarding van zijn regering aflegde, in overeenstemming met de privileges en gewoonterechten. Daarom maken wij bekend dat wij, door de uiterste nood gedwongen, na onderling overleg en met algemene stemmen de koning van Spanje vervallen verklaren van zijn heerschappij, jurisdictie en erfelijke aanspraken op deze landen."
Dat Willem Alexander dit Plakkaat van Verlatinghe vermeldt is niet zonder belang. Hij realiseert zich terdege dat een volk afscheid kan nemen van zijn vorst. Men neemt algemeen aan dat dit Plakkaat tot voorbeeld diende voor de Amerikaanse Onafhankelijksverklaring. Er valt met Willem Alexander vast wel te leven als het koningshuis hun exorbitante uitkeringen eens naar beneden laat bijstellen. Zij hebben ook een verantwoordelijkheid (ook benadrukt door de koning) wat betreft hun financiën en hun investeringen. Misschien kunnen ze hun miljoenen beter investeren in nationale projecten dan in onverantwoordelijke buitenlandse banken.
Het weer was vandaag een beetje aan de kille kant, maar best te genieten. Reigersbos viert altijd een leuke koninginnedag. Het was er vandaag wat minder druk, waarschijnlijk omdat velen voor de buis zaten en naar de inhuldiging keken. Bij de Drie Stromen Kerk staan altijd een aantal dozen met boeken die de moeite van het snuffelen waard zijn. Vandaag ben ik thuisgekomen met drie boeken van Louis Paul Boon en twee van Bertus Aafjes. Een goede oogst.
