De opkomst van het staatskapitalisme? Tja, het is maar hoe je het bekijkt. En welke kant het uitgaat, natuurlijk. Zolang een staat nog kan bepalen waar de economie heengaat en de belangen van de hele bevolking voor ogen heeft, zou een staatskapitalistisch systeem best kunnen voldoen. Maar een systeem waarin de economie, of erger nog de financiële markt, bepaalt wat de staat mag en niet mag is een zeer kwalijke vorm van kapitalisme waarin de staat enkel de belangen van de financiële nomenklatura dient en zijn macht met dat doel moet uitoefenen over de bevolking. Vandaag hoorde ik nog een van de neoliberale propagandisten bij RTL erop hameren dat de ECB vooral niet staten mag ondersteunen, maar enkel de financiële sector. Ja, dat is corporatief kapitalisme. In wezen een vorm van fascisme. Het lijkt mij dat het ontstaan van staatskapitalisme buiten de westerse wereld een rechtstreeks gevolg is van het fascistisch kapitalisme dat een kleine groep bevoordeelt en de meerderheid ziet als loonslaven. Het is tenslotte de taak van de staat te zorgen voor welvaart, gelijkheid en democratie voor de hele bevolking. Dat doen onze westerse staten in steeds mindere mate.
Economist: "State-directed capitalism is not a new idea: witness the East India Company. But as our special report this week points out, it has undergone a dramatic revival. In the 1990s most state-owned companies were little more than government departments in emerging markets; the assumption was that, as the economy matured, the government would close or privatise them. Yet they show no signs of relinquishing the commanding heights, whether in major industries (the world’s ten biggest oil-and-gas firms, measured by reserves, are all state-owned) or major markets (state-backed companies account for 80% of the value of China’s stockmarket and 62% of Russia’s). And they are on the offensive. Look at almost any new industry and a giant is emerging: China Mobile, for example, has 600m customers. State-backed firms accounted for a third of the emerging world’s foreign direct investment in 2003-10.
Virtually all of the specific economic policies advocated by the Italian and German fascists of the 1930s have also been adopted in the United States in some form, and continue to be adopted to this day."
Dat dat 'staatskapitalisme' gezien wordt als een gevaar voor het corporatief kapitalisme mag duidelijk zijn, want dit laatste floreert enkel met goedkope arbeidskrachten en een zwakke staat die de banksters en de privateers geen strobreed in de weg legt. Staatskapitalisme heeft de mogelijkheid om de belangen van de hele bevolking te dienen; het corporatief kapitalisme dient enkel de belangen van een kleine minderheid en is schadelijk voor de belangen van de meerderheid.
Het is duidelijk dat het huidige kapitalisme in crisis is. De westerse politiek heeft het kapitalisme geïntroduceerd in het oosten, en ze krijgen er 'staatskapitalisme' voor terug. Jammer toch dat ze niet meteen na de val van het communisme hun grijpgrage tentakels konden uitspreiden over de rijkdommen in het oosten. De oude VOC mentaliteit heeft het deksel op zijn neus gekregen. Eigen schuld. Hebzucht is de wortel van alle kwaad.
Ook de Financial Times kan de crisis niet meer ontkennen.
Klik voor artikel oktober 1995
AtlanticMonthly: "So while social conservatives like Bennett are rightly deploring the nation's social decline, their free-marketeer counterparts are looking at the same phenomena through the lens of the GDP and breaking out the champagne.
Something similar happens with the natural habitat. The more the nation depletes its natural resources, the more the GDP increases. This violates basic accounting principles, in that it portrays the depletion of capital as current income. No businessperson would make such a fundamental error."
Onze economieën en staten concurreren met mekaar en maken elkaar kapot waar en wanneeer ze maar kunnen. Allemaal proberen ze het BNP, het bruto nationaal product, of het BBP, het bruto binnenlands product, op te krikken. Want het BBP zou aangeven hoe goed het met een land en zijn economie gaat. Dat BBP wordt eigenlijk op grote schaal vervalst, door het bijtellen van transacties die thuishoren in het rijk van de fictie en het creatief boekhouden.
Als een pand van 2 miljoen euro in korte tijd verschillende keren verkocht wordt voor een steeds hogere prijs dan kun je een fictieve waarde van misschien wel 20 miljoen toevoegen aan het BBP. Dat is goed voor het vertrouwen in de economie, zeggen ze. De cijfers op papier zijn geweldig. Maar de eigenlijke waarde van het pand blijft hetzelfde. Onze huizen zijn de voorbije decennia flink in waarde gestegen. Raar toch voor iets dat enkel met de jaren door ouderdom in waarde achteruit gaat. Maar het is goed voor de creative boekhouding. Een stijging van de huizenprijs in 15 jaar met 400% is een kunstmatige stijging. Nergens wordt de prijs van een huis bij de inflatie-index gerekend, terwijl de prijs van een woning toch een essentieel onderdeel is van onze persoonlijke boekhouding. We zien nu dat de vrije-marktbubbels openbarsten. De meeste landen, vooral de VS en Engeland hebben een opgeklopt BBP. En de kredietbeoordelaars kijken enkel naar cijfers, niet naar de werkelijkheid. Het BBP heeft niets te maken met vooruitgang en verbetering.
Demos: "While GDP has been steadily increasing, indicating a growing economy, other metrics of progress show a very different picture. Demos’ report, Beyond GDP, makes the case for why GDP is an incomplete measure and explains in depth what is missing from GDP that prevents it from measuring progress."
Het ergste is dat steeds meer bedrijven geen of veel te weinig belastingen betalen, terwijl ze wel de diensten van de staat aanspreken, de staat gebruiken om hun lasten te dragen en bij te springen als het slecht gaat met hun bedrijf. De meeste bedrijven leveren dan ook geen bijdrage aan de welvaart van de grote meerderheid van de bevolking. Hun cijfers zijn geen maat voor de economische gezondheid van een land. En de toekomst van bedrijven hangt niet langer af van hun reële economische waarde, maar van hun aandelen op de beurs.
HuffingtonPost: "In 1986, about 24 percent of corporations were what's known as nontaxable businesses -- meaning the companies themselves pay no federal income taxes -- instead passing on the earnings to individual investors to pay taxes on. By 2008, these businesses accounted for about 69 percent of all corporations, a designation that can save companies hundreds of millions of dollars in a single year."
Het wordt tijd om het BBP te vervangen door het BBG, het bruto binnenlands geluk. Misschien dat staatskapitalisme, indien geleid door de belangen van de hele bevolking, een stapje in de goede richting is. Het huidige kapitalisme heeft in elk geval geen enkel recht meer te blijven bestaan.