Klik op de foto en bekijk de video
Wim Brands besprak vandaag een boek van Johan Witteveen, een gerenommeerde econoom die het tot voorzitter van het IMF heeft geschopt. Op 91-jarige leeftijd blikt hij in ‘De magie van harmonie’ terug op zijn loopbaan.
VPRO: "Hij was hoogleraar economie in Rotterdam, in de jaren zestig VVD-minister van Financiën, in de jaren zeventig leidde hij het IMF en nog altijd is hij actief in de soefi-beweging. Harmonie is het sleutelwoord, bij alles wat hij doet. ‘Je moet proberen de ander te begrijpen, zodat je op een constructieve manier tot elkaar kunt komen’.
Als oorzaak van de crisis wijst hij naar de banken, die zich teveel op een snelle winstgroei zijn gaan richten. De klanten zijn daarmee producten geworden. De bonuscultuur is doorgeschoten, en dat terwijl de mens steeds meer materialistisch is gaan denken. Witteveen ziet het als taak voor de overheid om de mens bewust te maken dat er meer is dan de materiële wereld. De spirituele wereld is volgens hem in staat om de moraal terug te brengen. Witteveen is zelf aanhanger van het soufisme, een mystieke stroming die de brug wil slaan tussen alle religies. Harmonie dus.
Als sociaal-liberaal gelooft hij in een vrije economie, maar wel een met duidelijke condities van de overheid. De prominente VVD-er is het echter oneens met de koers van zijn partijgenoot Mark Rutte. De Europese regeringen zijn in de ban geraakt van de financieringstekorten. Een norm van 3 procent acht hij evenwichtig, het beoogde structureel tekort van een half procent noemt hij ongewenst. Volgens Witteveen moeten we juist minder bezuinigen, dus meer investeren, voordat we in een nieuwe depressie geraken."
Witteveen meent dat de huidige fixatie op bezuinigingen een psychose is. Het is volgens mij ook een teken van maatschappelijk en moreel verval. Het hooliganisme tiert welig zowel bij de top van onze nomenklatura als bij de onderlagen van de bevolking. Een nomenklatura luistert niet naar andersdenkenden, maar consolideert zichzelf tot in de media. Zo'n situatie hebben we nu bereikt. De bezuinigingspsychose waart als een spook over Europa.
Waarom houden mensen vast aan denkbeelden die niets meer met de werkelijkheid te maken hebben? We zien met eigen ogen hoe bezuinigingen landen nog armer maken en niet meer in staat om hun maatschappij aan de gang te houden, niettemin drammen Europese politici en onze gelijkgeschakelde media door over de noodzaak te bezuinigen. De staatsschuld is opgelost en weg, het volk crepeert van ellende, en dan? Is dan de neoliberale heilsstaat bereikt? Het is ongelofelijk dat economen daar nog in trappen. Rutte is een onvoorstelbare wammes waggel met zijn nodeloze bezuinigingen. De vraag is of Samsom daarin mee zal gaan. Dat zou helemaal een ramp zijn. Nederland hoeft helemaal niet te bezuinigen.
Een boek dat meer licht kan brengen in de redenen waarom mensen vasthouden aan ondeugdelijke theoriën en doctrines is The Believing Brain van Michael Shermer.
ScientificAmerican: "Once we form beliefs and make commitments to them, we maintain and reinforce them through a number of powerful cognitive biases that distort our percepts to fit belief concepts. Among them are:
Anchoring Bias. Relying too heavily on one reference anchor or piece of information when making decisions.
Authority Bias. Valuing the opinions of an authority, especially in the evaluation of something we know little about.
Belief Bias. Evaluating the strength of an argument based on the believability of its conclusion.
Confirmation Bias. Seeking and finding confirming evidence in support of already existing beliefs and ignoring or reinterpreting disconfirming evidence.
On top of all these biases, there is the in-group bias, in which we place more value on the beliefs of those whom we perceive to be fellow members of our group and less on the beliefs of those from different groups. This is a result of our evolved tribal brains leading us not only to place such value judgment on beliefs but also to demonize and dismiss them as nonsense or evil, or both."