RNW - tien jaar geleden: "De val van de Berlijnse Muur is tien jaar na dato lang niet voor iedereen een feest. Alle festiviteiten ten spijt, zitten veel voormalige DDR-burgers met een kater. Tien jaar geleden wentelden ze zich in het warme bad van de herkregen vrijheid. Maar daarna kwam de harde economische realiteit. Veel dromen en hooggespannen verwachtingen kwamen niet uit. De wederopbouw gaat moeizaam en duurt veel langer dan verwacht."
Wie geht's heute?
Zowel rechts als links zijn ontgoocheld. Rechts en het westen omdat ze er niet die winst uit gehaald hebben die ze verwacht hadden. Links en het oosten omdat ze belazerd zijn.
Tagesspiegel: "In der DDR war der Mangel gleichmäßig – wer möchte, kann sagen: gerecht – verteilt. Chancen hingen vielleicht vom SED-Parteibuch ab, aber auf einem bescheidenen Niveau konnte jeder sein Leben weitgehend frei von Risiken westlicher Gesellschaften gestalten. In der alten Bundesrepublik schuf der kurzzeitig verteufelte und längst wieder zurückgesehnte rheinische Kapitalismus Wohlstand für breite Schichten ohne viele Ausreißer nach unten oder oben. Die meisten Menschen fanden diese Republik im Großen und Ganzen gerecht. Dass sich dieses Empfinden aus objektiv nachvollziehbaren Gründen geändert hat, hängt weniger mit der Wiedervereinigung als mit der Globalisierung zusammen. Unter deren Folgen leiden geringer Qualifizierte mehr als die gut Ausgebildeten. Von den Auswirkungen der jüngsten Krise getroffen werden aber diese wie jene, und die Zahl der Menschen wächst, die sich sicher sind, trotz allen Bemühens um wirtschaftliche Sicherheit einfach keine Chance mehr zu haben."
De DDR stond qua levensstandaard vlak achter de BRD. Iedereen had werk, wat in het westen zeker niet het geval was. Het communisme in de DDR had zijn slachtoffers, maar vergeleken bij de slachtoffers die het westerse kapitalisme maakte over de hele wereld, een bagatel. Laten we eerlijk wezen, met het abstracte begrip 'vrijheid' heb je nog niet te eten. En wat de bewegingsvrijheid betreft, dat viel best mee. De Ossies konden naar Rusland en de oostblok landen, de Wessies hadden meestal maar geld voor een goedkoop ticket naar Marbella. Het enige wat ze bij de Wende uit het westen meekregen was een banaan. Veel Ossies voelen zich nog steeds verweesd. De huidige crisis van het kapitalisme zal daar geen verandering brengen. Men heeft het over 'wederopbouw', maar dat betekent dat Oost Duitsland eerst grondig werd afgebroken na 1989.
East Germans lost much in 1989.
Eigenlijk was er in 1989 een crisis zowel in het oostblok als in het westen, op hetzelfde moment. Het westen was alleen veel handiger om meteen een financiële bubbel te creëren. Clinton en de Europese leiders hadden al gauw na de Wende met veel vlagvertoon de 'derde weg' gepropageerd. De 'vrije markt' werd ingevoerd, met privatisering en deregulering. Het kapitalisme begon als waanzinnig te graaien en te frauderen. De gevolgen merken we nu pas. Het oostblok voerde geen koloniale politiek meer in tegenstelling tot het westen dat zijn rijkdom nog steeds op koloniale manier veroverde onder het mom van globalisering. Als het oosten niet zo door het westen was opgejaagd en kapotgemaakt dan had het nu wellicht een economische voorsprong in Europa. Ondanks alles was het socialisme een ideaal voor velen. Maar het is anders gelopen. Het kapitalisme verdraagt geen ander systeem, zeker geen sociaal systeem, naast zich. Het zal er alles aan doen om elke andere maatschappij-ordening kapot te maken.
NewYorkTimes - vertaling SalonVanSisyphus: "Vandaag is het de 20ste verjaardag van de val van de Berlijnse Muur. Vol bezinning wordt gewezen op het miraculeuze karakter van de gebeurtenis: een droom leek uit te komen, communistische regimes vielen als kaartenhuisjes en de wereld veranderde op een manier die kort tevoren nog ondenkbaar was. Welke Pool had durven dromen van vrije verkiezingen met Walesa als president?
Maar toen het mooie mistgordijn van de fluwelen revoluties plaats had gemaakt voor het nieuw democratisch kapitalisme, reageerden de mensen met onvermijdelijke teleurstelling. Die manifesteerde zich achtereenvolgens als nostalgie naar de ‘goede oude tijd’ van het communisme, als rechts nationalistisch populisme, en als een nieuwe laattijdige opstoot van anticommunistische paranoïa.
Wat deze laattijdige anticommunisten ontgaat is, dat het door hen geschetste maatschappijbeeld griezelig dicht in de buurt komt van het meest misbruikte linkse beeld van wat kapitalisme is: een maatschappij waarin formele democratie het overwicht van de rijke minderheid bezegelt. Anders gezegd, de nieuwe anticommunisten snappen niet dat wat zij als verdorven pseudo-kapitalisme bestempelen, het echte kapitalisme is."
Het oosten heeft in deze malaise toch nog een troef in handen, de handel in Ostprodukte, de Ossiladen, de Ampelmann webshop onder andere. Ostalgie? Levensnoodzaak!
