Kerstmis in de Amsterdamse Poort. Het valt tegen. Er is geen sfeer, zeker geen kerstsfeer. "'t Is al koopman, koopman, wat de klok slaat." Ik heb geen kerstboom gezien gisteren, ook geen kerststal. In de vorige eeuw, 't is alweer zo'n tien jaar geleden, kon je nog een levende kerststal bewonderen in de Poort. Dat was leuk. Er stond zelfs een kameel. Je bleef altijd even stilstaan en kijken. Maar het Dagelijks Bestuur van Zuidoost wil tellen, geld tellen, inkomsten binnenhalen. Er is geen plaats voor wat nostalgie of sentimentaliteit. En in naam van het multiculti circus moet elke vorm van oorspronkelijke cultuur verdwijnen. Wat overblijft is multicommercie. 't Is triest.
Dominee Gremdaat zal het me zeker niet kwalijk nemen als ik toch een lans wil breken voor wat meer kerstgevoel. Het is te gek dat je als atheïst tot meer kerstgevoel moet oproepen, maar toch, er ontbreekt iets tegenwoordig. Als de commercie de overhand neemt, dan missen we iets. Als kind vond ik Kerstmis een prachtig feest. Het christelijke kerstverhaal boeit me nog steeds, hoewel ik niet gelovig meer ben. Toen ik gisteren thuis kwam van mijn boodschappen in de Amsterdamse Poort en bij wijze van spreken van een koude kermis thuis kwam, heb ik meteen mijn oude kerststal uit de doos gehaald en opgezet.
Het is onnozel om de Bijbel te lezen als een geschiedenisboek dat echte gebeurtenissen weergeeft. De waarde van de Bijbel ligt in zijn symbolische, allegorische, metaforische inhoud. Het is een boek met een boodschap. En het Nieuwe Testament was revolutionair in zijn tijd. De geboorte van Jezus Christus is een magistraal verhaal. Maar alleen in het evangelie van Mattheüs komt de kindermoord voor. Het idee dat er een god is die zijn zoon op aarde geboren laat worden is hemelstormend. Het Oude Testament bevat boeken uit een primitieve tijd, met veel verwerpelijke ideeën. Nog dagelijks merken we de schadelijke invloed van het O.T. Het zijn de Oud Testamentairen die ons het leven nog steeds vergallen (niet in het minst in Palestina). Dan komt daar plotseling een Nieuw Testament met een boodschap die soms vierkant tegenover die van het O.T. staat: een boodschap van menselijkheid. Daarom kan je ook als atheïst het kerstverhaal mooi vinden. José Saramago, nobelprijswinnaar en communist, schreef Het Evangelie volgens Jezus Christus, zijn eigen versie.
De Kerk is iets anders dan een geloof. Het geloof is iets anders dan deugdzaamheid. Het gedicht van T.S. Eliot The Hippopotamus spreekt boekdelen.