De Nederlandse taal heeft geen treffende vertaling voor het Engelse woord 'noise'. Lawaai komt al dichtbij, maar duidt meer op volume. Wij noemen het geluid, maar we noemen ook 'sound' geluid. Noise is meer een ongewenst, onprettig, storend geluid, herrie. Noise heeft een negatieve betekenis, sound is neutraal. Wat is noise? Ambrose Bierce noemde het in zijn The Devil's Dictionary "het hoofdproduct en kenmerkend teken van beschaving, een stank in het oor, en ongedomesticeerde muziek". Hij was sarcastisch natuurlijk.
Het is interessant om hier even bij stil te blijven staan. Het begrip en de uitingen van geluid verklaren heel wat over de mens en onze huidige maatschappij. Je vraagt je tenslotte toch af waarom jonge mensen zonodig naar festivals gaan en zich daar vrijwillig blootstellen aan geluid dat in andere tijden en plaatsen als folter aangemerkt zou worden. Waarom doen ze dat? Het bijzondere is dat tegenwoordig op dance-festivals nauwelijks nog sprake is van cultuur of muziek. Wat geproduceerd wordt is geen concert, geen uitvoering, maar een verhaspeling, een corrumpering van bestaande soundbytes die vervormd worden en gemixed. Waarom zouden zoveel jongeren zoiets tolereren?
Bernie Krause – The Great Animal Orchestra: "Schafer tells us in The Tuning of the World that humans like to make noise to remind themselves that they are not alone (and to remind others, with whom they may have only a passing relationship, that they exist).
Zou dat de reden zijn voor het dance-festivalbezoek? Geen genoegen meer nemend met de geluiden van alledag in een wereld die steeds agressiever wordt en harder, gaat men voor een overdosis van geluid om de wereld van alledag uit te bannen en de bedreigende stilte en eenzaamheid te verdrijven. Ook de soundscapes van stille landschappen met dierengeluiden, zingende vogels bieden geen soelaas meer, kunnen de existentiële leegte niet vullen, en zijn daardoor een bedreiging. Men wil overdaad, alle zintuigen volproppen met extreme gewaarwordingen, wat ik als leek al DDDDD (dance, drugs, drank, decibel, en een doppie) noemde. Festivalgangers zijn gewoon bange, eenzame mensen die willen weten en bevestigen dat ze leven door een overdaad aan sensuele indrukken.
Murray Schafer – The Soundscape: Our sonic environment and the tuning of the world: "Man likes to make sounds to remind himself that he is not alone. From this point of view total silence is the rejection of the human personality. Man fears the absence of sound as he fears the absence of life.
Silence for Western Man equals communication hangup.
Because music represents the ultimate intoxication of life, it is carefully placed in a container of silence.
If we have a hope of improving the acoustic design of the world, it will be realizable only after the recovery of silence as a positive state in our lives.
Noise pollution is now a world problem. It would seem that the world soundscape has reached an apex of vulgarity in our time, and many experts have predicted universal deafness as the ultimate consequence unless the problem can be brought quickly under control."
Zouden festivals in hun beleving daarom bij uitstek plaats moeten vinden in een stil park, de container van stilte? Het uitdrijven van de stilte uit alle hoeken van het menselijk landschap. Een soort exorcisme. Een onbewuste afwijzing van stilte, eenzaamheid, kleinheid tegenover de natuur, en alles wat onbewust groeit en bloeit.
Ik denk dat we hiermee op de goede weg zijn om iets te begrijpen van de gekte van dance-festivals die steeds verder om zich heen grijpt.
Wat men ervaart als stilte zit als men goed luistert vol met geluiden. De vervelende en storende stadsgeluiden in ons leven worden door onze hersens zoveel mogelijk systematisch weggefilterd, anders was het stadsleven niet te harden. Maar als de stadsmens in de natuur is dan mist hij toch iets, er is niets meer weg te filteren. En de geluiden die daar heersen zijn vreemd en onbekend. Want het zijn enkel de vogelaars die na jarenlange observatie nog in staat zijn te herkennen welke vogel daar zingt. Daarom gaat de stadsmens als hij in de natuur is onbewust die vreemdheid wegwerken door het aanzetten van zijn radio, het aansluiten van een aggregaat of generator om energie op te wekken voor versterkers en gaat hij de onbekende leegte (tenminste wat hij ervaart als leegte) opvullen met wat hem bekend is; en dat moet knallen want de 'leegte' in parken ervaart hij als bijzonder vreemd en onnatuurlijk vergeleken bij zijn normale habitat, de stad. Gelukkig de mensen die op het platteland zijn opgegroeid, en nog het ruisen van de populieren en de zang van vogels herkennen als behorend tot hun eigen habitat. De Romeinen hadden in hun steden veel populieren aangeplant en daarom associeerden zij het typische ruisen van de populieren met hun stadshabitat.
Zoals ik al vaker schreef, wij moeten de stad niet naar de natuur brengen, maar de natuur naar de stad.
En we moeten leren luisteren naar de geluiden van de natuur die zo ongelooflijk gevarieerd en rijk is.
Jacques Attali – Bruits: "Si le bruit est toujours violence, la musique est toujours prophétie. En l’écoutant, on peut anticiper le devenir des sociétés. Telle est la thèse de ce livre dont une première version, parue il y a vingt-cinq ans, fut un grand succès international et dont les prédictions se trouvèrent toutes vérifiées. Aujourd’hui, dans ce nouveau livre, entièrement réécrit à partir du précédent, Jacques Attali montre ce que la musique, aujourd’hui comme hier, annonce pour le monde de demain. La liturgie était métaphore du sacrifice rituel ; le ménestrel annonçait le monde féodal ; le concert précéda la prise de pouvoir de la bourgeoisie ; l’enregistrement annonça la société de consommation ; le jazz précéda la révolte de la jeunesse contre la famille. Aujourd’hui, le MP3 et la musique virtuelle, la bataille entre les majors et Napster annoncent à la fois la victoire du capitalisme culturel et la gratuité de l’accès à toutes les formes d’art. Au-delà s’esquisse un autre monde où le plaisir de faire de la musique pourrait prendre le pas sur celui de l’écouter, où chacun pourrait devenir enfin créateur de sa propre vie."
In het kort: muziek is geweld, de verschillende uitingen ervan in de loop van de geschiedenis anticiperen op de toekomst; tegenwoordig zou het plezier om zelf muziek te maken het beluisteren ervan kunnen gaan overtreffen. Hoewel, als het geweld van de muziek gaat overheersen met name bij dance-festivals, kun je dan nog spreken van muziek, creativiteit en cultuur?
Gilles Lipovetsky, Jean Serroy – L’esthétisation du monde: "On connaît la rengaine, tant elle semble réaliste : richesse du monde, appauvrissement des existences ; triomphe du capital, liquidation des savoir-vivre ; surpuissance de la finance, «prolétarisation» et unification des modes de vie, par l’industrialisation de la camelote kitsch et des produits jetables, interchangeables, insignifiants – le capitalisme est une machine de déchéance esthétique et d’enlaidissement du monde.
Le style, la beauté, la mobilisation des goûts et des sensibilités s’imposent chaque jour davantage comme des impératifs stratégiques des marques : le capitalisme d’hyperconsommation est un mode de production esthétique.
Dans les industries de consommation, le design, la mode, la publicité, la décoration, le cinéma, le show-business des produits chargés de séduction sont créés en masse. Ils véhiculent des affects et de la sensibilité, ils agencent un univers esthétique proliférant et hétérogène par l’éclectisme des styles qui s’y déploie.… "
Kort gezegd: Alles wordt consumptie, het gaat om de verpakking; het savoir vivre, de levenskunst verdwijnt. Wij moeten ons volproppen met extreme gewaarwordingen, consumeren; ik consumeer, dus ik besta. De rest is noise.