Appelvinken, foto Pieter van Vollenhoven
Tentoonstelling Het Loo
Pieter van Vollenhoven in Natuurbehoud (Nr. 1, lente 2010, Natuurmonumenten):
"Hoe gaat het in uw waarneming met de natuur in ons land?
Als voorzitter van Nationaal Groenfonds én persoonlijk maak ik mij hierover grote zorgen. De grootste zorg is de versnippering van de natuur in ons land. Aaneengesloten natuurgebieden zijn daardoor geen vanzelfsprekendheid. Als antwoord op de versnippering heeft de overheid in 1990 de Ecologische Hoofdstructuur geïntroduceerd. Ondanks het feit dat de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) al verschillende kabinetten lang speerpunt van beleid is, loopt de uitbreiding van de EHS nu fors achter. In het jaar 2018 zou de EHS gerealiseerd moeten zijn, maar naar ons oordeel is dit een papieren doelstelling geworden die niet meer gerelateerd is aan de werkelijkheid.
Wat is de oorzaak van de stagnatie?
De druk op de ruimte in ons land is zéér groot. Soms buitelen de beleidsdoelstellingen in een gebied over elkaar heen. Tezamen met het vrijwillige karakter van de grondverwerving voor de EHS - in tegenstelling tot onteigening in geval van aanleg van een woonwijk of weg - is dit een grote barrière. Omdat er ook geen objectief meetsysteem is dat de voortgang op het gebied van natuur, landschap en recreatie kan registreren, verwordt de EHS al snel tot een project waarmee wordt geschoven van het ene naar het andere kabinet en waarmee je kunt blijven schuiven.
De komende maanden komt het kabinet met voorstellen voor ingrijpende bezuinigingen. Wat zou u als voorzitter van Nationaal Groenfonds het kabinet willen adviseren als het gaat om natuur?
Dit jaar zal Nationaal Groenfonds zich uitspreken over de behaalde resultaten voor de EHS tot nu toe en ik vrees - als ik de stukken zo zie - dat de vraag wordt:
'Hoe serieus neemt het kabinet de groene doelstellingen nog?'
Er zijn mijns inziens meerdere manieren om het probleem van de stagnerende EHS op te lossen. We zouden de doelen naar beneden kunnen bijstellen, maar dat is naar mijn mening onaanvaardbaar. De samenleving heeft ooit en bij herhaling het parlement het vertrouwen gegeven om de hersteloperatie EHS uit te voeren. Wie kijkt er op de lange termijn mee of het vertrouwen van de burger niet geschaad wordt? We handhaven de doelen dus, maar hoe doe je dat als dadelijk ingrijpende bezuinigingen op ons afkomen? We zouden de uitvoeringstermijn van de EHS kunnen verlengen. Dan kan, maar de grondprijzen stijgen en daarmee wordt de EHS duurder. En bovendien staat de wereld niet stil tijdens het uitstel: de aanleg van wegen, woonwijken of nieuwe stallen gaat gewoon door en dus wordt het moeilijker daar nog tussen te komen met de natuurplannen. En het wordt opnieuw duurder. Want dan zijn er weer meer maatregelen nodig om de stukken natuur die we nog in handen krijgen aan elkaar te verbinden. Vanuit deze optiek gezien zijn er goede argumenten om de uitvoering van de EHS zelfs te gaan versnellen.
Natuuraanleg is een investering in de toekomst en daarom is het verantwoord de rekening voor een stukje in de toekomst te leggen. En bovendien denk ik dat de rente voor het lenen minder is dan de stijging van de grondprijs.
Ik ga mij sterk maken voor het handhaven van het ambitieniveau en voor het voortvarend realiseren van de EHS.
Onder voortvarend realiseren versta ik bijvoorbeeld: de moed hebben om de EHS helder in bestemmingsplannen vast te leggen.
Want de filosofie achter de Ecologische Hoofdstructuur is tot vandaag de dag immers ONOMSTREDEN."