NRC: "Dertien mensen zijn gisteravond gedood bij twee schietpartijen op de Amerikaanse legerbasis Fort Hood in Texas. Zeker 30 mensen raakten gewond.
Een familielid van de in Jordanië geboren verdachte verklaarde op de Amerikaanse televisie dat de officier grote moeite had met zijn komende uitzending naar Irak, een islamitisch land. Met twee vuurwapens, waaronder een semiautomatisch wapen, maakte de schutter amok. Als psychiater behandelde Hasan militairen die in Afghanistan gewond waren geraakt."
Dit is misschien een banaal feit in de VS waar dergelijke schietpartijen niet ongewoon zijn. Maar toch zit hier een aspect aan waar wat uit te leren valt. Achter deze gruweldaad zit een duidelijke drijfveer. En het is belangrijk om die naar buiten te brengen.
Het is duidelijk dat wat door de officier als onrecht werd ervaren, de oorlog in Irak en Afghanistan is, iets waar hij niet aan wilde meewerken. Zeker in een land als de VS waar het nationalisme zeer sterk is, heeft protest op democratische en vreedzame manier een slechte naam. Als immigrant past men zich aan, tot letterlijk de bom barst en het gemoed overloopt.
Eenzelfde ontwikkeling, maar gelukkig minder uitgesproken, zie je in veel andere landen. Dat zou je ook tot in Nederland door kunnen trekken. Radicalisering ontstaat door dingen die als onrecht ervaren worden. Als daarbij een sterke maatschappelijke druk gelegd wordt op meelopen met de heersende politiek van een land, dan blijft een deel van het protest ondergronds, tot de laatste druppel de emmer doet overlopen. Wat Nederland deed in Irak en nog doet in Afghanistan is fout, maar een groot deel van de bevolking staat wel achter die politiek van agressie. Onze immigranten zullen ook niet gauw hun stem verheffen en protesteren tegen deze oorlogszuchtige politiek. De enige weg die sommige immigranten dan zien in hun isolement is die van de radicalisering.
Waarom jongeren radicaliseren en sympathie krijgen voor terrorisme: "In het bijzonder stellen wij hier een conceptueel model voor dat ervan uitgaat dat waargenomen onrechtvaardigheid een cruciale rol speelt in het proces dat voor een jongere aanleiding kan zijn om naar aanleiding van een ongunstige situatie te radicaliseren. Heeft een jongere bijvoorbeeld het idee dat zijn/haar groep op een onrechtmatige wijze wordt achtergesteld ten opzichte van andere groepen, en/of voelt de jongere zich op een oneerlijke manier bejegend in de samenleving, dan kan dit een belangrijke aanleiding zijn tot het krijgen van radicalere denkbeelden. Jongeren kunnen dan onder meer positiever oordelen over inhoudelijke aspecten van radicale gedachtegoeden, Nederlandse autoriteiten als minder legitiem ervaren, zich meer met hun groep afzetten tegen andere groepen in de samenleving ("wij-zij" denken), zich superieur voelen ten opzichte van anderen, en zich minder betrokken voelen bij de Nederlandse maatschappij.
De mate waarin maatschappelijke autoriteiten als legitiem worden gezien, of juist als niet legitieme bronnen van macht, is een belangrijke component van mensen hun attitude ten aanzien van radicaal gedrag."
Bovenstaand onderzoek (pdf tekst) is vrij beperkt, ideologisch beperkt en misschien wel bewust afgehouden van de Nederlandse buitenlandse politiek. De onderzoekers gaan vanzelfsprekend uit van de ideologische zuiverheid van hun eigen politieke standpunten. Maar het onderzoek geeft wel de essentie aan. Betrek bij dit alles de buitenlandse politiek van Nederland en je hebt de kern van het probleem. Als de autoriteiten van een land hun macht uitoefenen in het buitenland op een groep met dezelfde godsdienst als veel immigranten in dat land dan kunnen deze immigranten die militaire interventie als onrecht zien zich ook bedreigd en betrokken gaan voelen. En dat leidt tot radicalisering.
Als Nederland zich beter houdt aan de mensenrechten en niet collaboreert met invallen in Irak en Afghanistan die zeer veel burgerslachtoffers eisen, dan zal de radicalisering ook in ernst afnemen. Ik zie de hoofdoekjes, die eigenlijk toch een vrij recente ontwikkeling zijn, en de moslim-radicalisering onder jongeren, voor een groot deel als een vorm van protest tegen het onrecht dat Nederland veroorzaakt in het buitenland vooral onder de moslim bevolking daar. Als de Nederlandse buitenlandse politiek rechtvaardiger was, dan zou de radicalisering hier een haast te verwaarlozen element zijn. Maar immigranten kunnen ook stemmen op partijen die tegen onrechtvaardige en zinloze militaire interventies zijn. Gelukkig heb je die nog in Nederland. Dat is een veel betere weg dan radicalisering.
Hoezeer indoctrinatie een rol speelt in onze westerse samenleving wordt duidelijk als je de commentaren in de nieuwsberichten hoort of leest. In het NOS journaal hoorde ik zoiets als 'het is nog gissen naar de drijfveren van de dader'. Het zal wel weer in de persoonlijke sfeer gezocht worden. De invasies in Irak en Afghanistan worden niet in vraag gesteld.
De dader heeft al die verhalen moeten aanhoren van soldaten die in Irak of Afghanistan psychisch in de knel zijn geraakt doordat ze mensen hebben gedood - uit angst of vergissing - die geen soldaten bleken te zijn, maar burgers, vrouwen, kinderen, oudere mensen. Als je verteld is dat je daar de democratie gaat verdedigen en je ziet de harde werkelijkheid van wat je zelf aanricht dan kom je als eerlijke soldaat vanzelf tot de conclusie dat er iets niet klopt. Je idealen botsen met de werkelijkheid. Dat levert psychische problemen op. De dader van Fort Hood wist als geen ander hoe die werkelijkheid was en ging steeds minder achter die interventie staan. Ook hij kwam psychisch in de knel en zag geen andere uitweg dan ook geweld gebruiken; dat is tenslotte precies wat een soldaat wordt aangeleerd. De term 'terrorist' is al gevallen in de media. Dat is al te makkelijk.
Update 10 november - AlterNet: "Tragically, Fort Hood has also born much of the brunt from its heavy involvement in the occupations of Iraq and Afghanistan. Fort Hood soldiers have accounted for more suicides than any other army post since the US invasion of Iraq in 2003. This year alone, the base is averaging over 10 suicides each month - at least 75 have been recorded through July of this year alone."