Natuurbescherming ZO

Op de toetskaart Hoofdgroenstructuur (HGS) is het NNN, NatuurNetwerk Nederland, niet weergegeven. Er wordt gesteld dat dat een zaak is van de provincie en er daarom niet op staat. Wat men beoogt is het wegvagen van het NNN. Het college van Amsterdam hoort de status van NNN gewoon te respecteren, maar doet dat al meer dan tien jaar niet. Dat illegale Amsterdamse beleid met een misleidende Ecologisch visie probeert men nu te legaliseren met de nieuwe HGS. Als we de kaart van het NNN bekijken, zien we waarom die niet op de kaarten van de voorgestelde HGS staat. Een vergelijking van NNN met HGS geeft duidelijk aan dat het NNN opgesplitst wordt in diverse groentypen, en een andere indeling die los staat van de groentypen, en deze laatste heeft men ‘stadsnatuur’ genoemd.

Inderdaad, allemaal enkel bedoeld om het NNN te vervagen, op te splitsen en af te schaffen, en om elke vorm van inspraak en transparantie zoveel mogelijk te bemoeilijken. Hieronder de kaarten.

Onderdeel Zuidoost van de Toetskaart HGS

Zoals u hierboven kunt zien een wirwar van over mekaar heen lopende gebieden. Hieronder ziet u een kaart waarop de groentypen over het NNN zijn gelegd.

Een stuk van de Bijlmerweide en het hele Gaasperpark inclusief de oost- en zuidoevers krijgt de benaming ‘stadspark’. Zoals u kunt zien op bovenstaande kaart behoren deze gebieden inclusief de Gaasperplas zelf tot het NNN.
Wat benoemd wordt als natuurpark zijn ver verspreide delen van het NNN, ook behorende tot het NNN. Zelfs wat men ‘sportpark’ noemt is onderdeel van het NNN.

Voor alle duidelijkheid: het huidige college van Amsterdam ziet stadsparken als evenemententerreinen. Volgens de locatieprofielen kunnen daar behoorlijk veel festivals in plaatsvinden. De burgemeester heeft in de laatste raadsvergadering van 26 januari 2022 (agendapunt 24) gezegd dat zij het advies van het bestuur van Zuidoost om maar één evenement toe te staan in het Gaasperpark en ook motie 9 van de SP, PvdD en CU, om dit alvast over te nemen, naast zich neer gaat leggen.
Onderzoeken i.o.v. de gemeente die aantoonden dat er wel degelijk schade ontstaat aan de bodem, het bodemleven en fauna en flora door festivals in een zeer waardevol ecologisch gebied als het Gaasperpark, worden door de burgemeester ook genegeerd.

Wat verstaat men in de voorgestelde HGS als stadspark en natuurpark?
Beleidskader pag. 48: "Stadsparken worden ingericht voor een breed publiek met een gevarieerd aanbod aan recreatieve voorzieningen, zonder dat het groene karakter daarbij verloren gaat. Er is een breed aanbod aan recreatieve voorzieningen wenselijk, zonder dat er sprake is van overprogrammering of permanente privatisering.”

Festivals hebben het ‘groene karakter’ natuurlijk nodig voor hun aantrekkingskracht. De overlast en schade die ze veroorzaken wordt kennelijk gezien als een pluspunt. Ze mogen zelfs plaatsvinden in de broedtijd van vogels. Dat hebben we in de praktijk van voorgaande jaren duidelijk ervaren.

Beleidskader pag. 56: "Natuurparken zijn essentieel als ecologische verbinding (land en oever) tussen verschillende leefgebieden en bieden voor de stedeling uiteenlopende mogelijkheden voor beleving van en educatie over natuur en landschap met een gevoel van afstand tot de stad. Afhankelijk van de ligging van natuurparken in of aan de rand van de stad hebben ze één of meer recreatieve zones nabij de entree(s). In het overige gedeelte ligt de kwaliteit van de beleving vooral in het ongeplande karakter: de ontwerper en beheerder blijven achter de schermen.”

Die ecologische verbinding is ver te zoeken als je andere delen van het NNN van de kwalificatie ‘natuurpark’ uitsluit. Hieronder zie je wat er overblijft in de HGS van het beste, natuurvriendelijkste groentype in heel Amsterdam.
Dat is schandalig weinig.

Maar het college heeft nog een aardigheidje, een categorie die geen groentype is maar over groentypen heen gelegd kan worden, genaamd ‘stadsnatuur’; hieronder paars omlijnd.

Beleidskader pag. 42: "Stadsnatuur maakt altijd onderdeel uit van één van de groentypen, als een extra waardelaag; de aanduiding stadsnatuur wordt niet gecombineerd met het groentype sportpark (met uitzondering van golfterreinen), vanwege de potentiële conflicterende waarden/belangen. Het soort en de intensiteit van recreatief medegebruik hangt af van het groentype waar ‘stadsnatuur’ deel van uitmaakt. Bij stadsnatuur binnen een stadspark is meer recreatief gebruik toegestaan dan in een natuurpark. In beide gevallen altijd binnen de grenzen van het behoud van de natuurwaarde.”

Stadsnatuur

Kunt u het nog volgen? Gerommel in de marge, noem ik het.
Bijvoorbeeld: in het ‘stadspark’ Gaasperpark is meer recreatie toegestaan dan in de Gaasperzoom die een ‘natuurpark’ is.

Wat precies de normen zijn en wanneer sprake is van inpasbaarheid van voorzieningen en initiatieven en van 'verbijzonderingen' is onduidelijk. En alles wordt natuurlijk gelardeerd met woorden als ‘waar mogelijk’, en dat is ten allen tijde een kwestie van besluiten van het college, en een enkele keer waar mogelijk, ook de gemeenteraad, neem ik aan.

Het NNN wordt door het college dus vervangen door een ondoorzichtige structuur waar geen mens nog wijs uit wordt. Kunstgras hoort volgens het college in de HGS, ook gebouwen en verharding. De mate waarin alles toegestaan is, kan later altijd nog gewijzigd worden - door de gemeente dan, niet de provincie kennelijk, en het beleidskader wordt zo een doolhof, onafhankelijk van de normen die gelden voor het NNN en het gebied dat de provincie bestempeld heeft als ‘landelijk gebied’.

Deze HGS is vooral mensgericht en ontwikkelgericht, dus niet natuurgericht. De actualisatie van het beleidskader van de HGS blijft een terugkerend akkefietje, onderhevig aan wijzigingen en onzekerheden, dat telkens door het college, en indien mogelijk, door de gemeenteraad, besproken en besloten kan worden.
Daarmee wil het college het NNN waarover de provincie zeggensmacht heeft volledig omzeilen. Amsterdam farà da sè!
Als er iets zeker is dan is het dat Amsterdam tot nog toe niet in staat is gebleken om fatsoenlijk om te gaan met natuur en milieu. Amsterdam is nog steeds een zeer vervuilde stad, die grote behoefte heeft aan stille, groene gebieden met zuivere lucht. Dit college bestaat het zelfs om windturbines in de Gaasperplas te zien als een reële mogelijkheid. Men beweert nu dat in de nieuwe HGS dit niet zou kunnen. Maar het was iemand van de onafhankelijke TAC, Technische Advies Commissie, van de gemeente die dit zei. Of het college een negatief advies van de TAC altijd wil aanvaarden is zeer de vraag. Tot nog toe blinkt het college uit in het negeren van adviezen, van de TAC, van de bestuurscommissies en van burgers.

In het nieuwe beleidskader Hoofdgroenstructuur van het huidige college worden Artis en de Hortus uit de toetskaart HGS gehaald (groentype ‘curiosa’). De reden die opgegeven wordt is deze: "Artis en de Hortus zijn uit de Hoofdgroenstructuur gehaald. Het zijn immers plekken die beleidsmatig vanuit andere regimes afdoende bescherming genieten, welke geen (primaire) groenbestemming hebben en waarbij sprake was van betaalde toegang.”

Kunstgrassportvelden blijven wel in de HGS, terwijl daar ook verenigingen gevestigd zijn waar men lid van moet zijn en moet betalen. Dan ligt ontegensprekelijk de biodiversiteitswaarde van Artis en de Hortus hemelshoog boven die van kunstgras met mogelijk kankerverwekkend rubbergranulaat. Het is zelfs zo dat de gemeente extra sportvelden wil aanleggen zelfs in de ecologische structuur van Amsterdam, zoals in het Diemerpark.

Zowel Artis als de Hortus zijn financieel afhankelijk van bezoekers, van bijdragen van gemeente en overheidsinstellingen, van loterijen e.d. Zij hebben het momenteel erg moeilijk. Wat is dit college van plan met Artis en de Hortus, vraag ik mij dan toch af. Sportvelden waarvan er al ontzettend veel in Amsterdam zijn worden met veel geld gepromoot, terwijl unieke instellingen als Artis en de Hortus uit de HGS gedonderd worden.

Kunstgrassportvelden gaan vóór unieke planten en dieren. Dit beleid geeft aan dat de huidige coalitie weinig respect heeft voor natuur, planten en dieren. Is het de bedoeling van het college om ook de steun aan Artis en de Hortus af te bouwen? Ik vrees het ergste.

"Dank voor uw aanmelding voor de online informatiebijeenkomst over het beleidskader Hoofdgroenstructuur dinsdag 18 januari om 16.30 uur.
Tijdens de bijeenkomst geven wij een korte presentatie over het beleidskader en kunt u via de chat toelichtende vragen stellen. Let op: Deze bijeenkomst is niet bedoeld om uw inspraakreactie te geven. Wilt u inspreken? Gebruik dan deze link.”

Met deze aankondiging begon de vergadering over de vernieuwing van de Hoofdgroenstructuur op internet vanmiddag. De procedure van inspraak is van start gegaan.

De HGS als juridisch planologisch instrument is ingesteld ter bescherming van het stedelijk groen, en gaat over bestaand groen. Deze HGS zal uitgebreid worden met de Ecologische structuur. Deze ES stelt op zich weinig voor en was tot nog toe een vreemde constructie, eerder bedoeld om de EHS (nu NNN, van de provincie Noord-Holland) te ondermijnen dan om bescherming te bieden. De vraag die door meerdere personen gesteld werd in de meeting chat was dan ook of in de HGS ook het NNN geborgd zal zijn.

Wat we van een aantal ambtenaren te horen kregen, waaronder Niek Bosch (TAC), Geert Timmermans (stadsecoloog) en diverse andere ambtenaren is het volgende. De TAC, de Technische Advies Commissie, zal vaker een advies leveren aan college en gemeenteraad, ook inzake de impact van evenementen (wat zo’n  twee jaar geleden was uitgesloten na een herziening van de TAC-verordening), vooral festivals, op de bodem en de natuur van parken en NNN-gebieden. Het NNN is een provincie-aangelegenheid en wordt niet expliciet genoemd omdat het ‘geen gemeentebeleid’ is, maar het moet natuurlijk wel gerespecteerd worden door het college.

In de groentypes die de gemeente aangeeft wordt al rekening gehouden met NNN- en Natura2000-gebieden, werd ons verteld. Laten we dan toch bijzonder goed duidelijk maken in onze inspraak dat daar expliciet regels voor moeten gelden en nageleefd. In een stadspark zal meer reuring mogen dan in een natuurpark of stadsnatuur. Het vervelende is dat het opnemen van de Ecologische structuur in de HGS niet betekent dat het hele Gaasperpark in de HGS is opgenomen. Daar zullen we in onze inspraak strikt op moeten letten. Het lijkt alsof slechts dit ES-deel valt onder het groentype ‘natuurpark', en de rest van het Gaaperpark nog steeds als ‘stadspark' wordt afgewaardeerd. Natura2000 valt dan in groentype ‘landschapspark’. In een stadspark mogen voor zover ik weet ook festivals plaatsvinden, zoals dat in de locatieprofielen is vastgelegd. Het probleem is dat het bestemmingsplan dat enkel lichte recreatie toestaat nog steeds niet is gewijzigd. Het is daarom noodzakelijk om er bij de gemeenteraad op aan te dringen om duidelijk te zijn en het NNN adequaat te borgen in de nieuwe HGS.
Als de draagkracht van een park festivals niet aankan, dan zouden die door het college en ook de gemeenteraad niet toegestaan mogen worden. Als de bodem aangetast wordt door verdichting en het bodemleven eruit verdwijnt is dat een aantasting van de natuurwaarden van het park. 
Het lijkt mij daarom van het allergrootste belang voor behoud van natuur en biodiversiteit  dat de TAC een advies geeft over evenementen in het NNN, een advies dat door het college en de gemeenteraad gerespecteerd zou moeten worden.

Het groentype van het hele NNN-gebied in stadsdeel Zuidoost zou dat van natuurpark en landschapspark moeten zijn.

Zolang de HGS ook kunstgrasvelden (sportvelden) omvat en er een heel gamma aan groentypen opgevoerd wordt, zal de bescherming van het groen in de HGS niet algemeen en niet goed geregeld zijn. Verharding van groengebieden blijft nog mogelijk, zoals dat in het Diemerpark dreigt te gebeuren.

Duidelijk werd in deze vergadering gesteld dat volgens de nieuwe HGS-structuur windturbines niet toegestaan zouden zijn, tenzij de gemeenteraad dringende redenen zou hebben om die daar wel te bouwen.
Van Ballorig werd ook gezegd dat met de kennis van nu dit speelpaleis er niet had mogen komen. De hoofdgroenstructuur is juist bedoeld ter bescherming van waardevol groen.

Hoewel deze vergadering louter bedoeld was ter informatie voor belangstellenden, en die waren er in groten getale, zo’n honderd mensen hadden zich aangemeld, en zo’n 80 waren er wel aanwezig, werd er meteen driftig geschreven in de meeting chat. Daar kon wel een kleine novelle van gedrukt worden. Maar het is belangrijk dat iedereen, ook u, een eigen standpunt op schrift stelt en dat doorgeeft aan de gemeente.

Wat ook nog aangepast moet worden in de plannen is dat er enkel geluidseisen gesteld zijn voor de omgeving van parken (omwonenden) waarin festivals georganiseerd worden. Er zijn geen geluidsnormen vastgesteld voor dieren in de parken die het zelfs in de broedtijd soms moeten doen met geluidsniveaus van meer dan 100 dB.

In de Omgevingsplannen zullen een aantal maatregelen inzake de HGS en evenementen nog in beleid omgezet moeten worden. Het is belangrijk om deze HGS-plannen alvast een onderdeel te maken van de komende Omgevingsplannen van Amsterdam.

De HGS wordt dus wel uitgebreid, maar met kunstgras sportvelden en andere groentypes, en met de afwaardering van natuurparken tot stadsparken (het Gaasperpark). Dat is dus het tegendeel van bescherming van groen. Het NNN is nog steeds niet geborgd in de natuur van Amsterdam.

Morgen is er om 13.30 een commissievergadering Ruimtelijke Ordening over o.a. de HGS-plannen. Ook over een paar andere zaken in Zuidoost.

Tot en met 13 februari kunt u uw mening, standpunten, bezwaren inzake de HGS-plannen sturen aan de gemeenteraad als inspraak. Dat kan ook via hoofdgroenstructuur@amsterdam.nl.